İnternet yayıncılığını “düzenleyen” 5651 sayılı kanunun “kişilik hakları ihlalleriyle ilgili” 9. hususu resmen yürürlükten kalktı. Unsur Anayasa Mahkemesi tarafından 11 Ekim 2023’te iptal edilmişti. Cumhuriyet muharriri Barış Pehlivan, “Peki, ferdî hakları korumaktan çok eleştirel haberleri engellemek için kullanılan bu unsurun kaldırılması ne manaya geliyor? Dahası, bundan sonra ne olacak?” sorularını yönelttiği bugünkü yazısında Prof. Dr. Yaman Akdeniz’in görüşlerini aktardı.
Akdeniz’in açıklamaları şöyle:
“Bugün prestijiyle 5651 sayılı yasanın ‘kişilik hakları’ ile ilgili, sizin de çok sayıda yazınızın engellenmesine ve hatta yayından çıkartılmasına sebep olan 9. husus artık yok. Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı dün yürürlükten kalktı ve mevzuattan da bu husus çıkartıldı. Hasebiyle, yeni bir düzenleme yapılana kadar sulh ceza hâkimliklerine kişilik hakkı ihlali savıyla erişim engelleme yahut içerik çıkartma savıyla başvurulamayacak.
Tabii ki bu ‘kişilik hakları da büsbütün muhafazasız kaldı’ manasına gelmiyor. Hukuk ve ceza davaları devam edecek ancak, yeni bir düzenleme yapılana kadar kişilik hakkı ihlali ile ilgili taleplerin hepsini sulh ceza hâkimlikleri reddetmek zorunda. Zira artık yasal destek yok.
Türk hukukunda kişilik hakları birden fazla biçimde korunuyor ve bunlardan yalnızca bir tanesi yok oldu. Başkalarına baktığımızda, gazetelere gönderilen ve internet medyasının da Basın Kanunu’na dahil edilmesinden sonra onlara da gönderilebilen tekzip metni yayınlanması yaptırımı duruyor. Keza internet yayınlarıyla ilgili hukuk yoluna başvurmak yahut savcılıklara kabahat duyurusunda bulunmak da hala mümkün.
Bununla birlikte, Şubat 2014’ten bu yana verilen sulh ceza hâkimlikleri kararlarını incelediğimizde; söz ve basın özgürlüğü ile kişilik haklarının korunması ortasındaki istikrarın, yüklü olarak kişilik haklarını müdafaa istikametinde olduğunu EngelliWeb raporlarımızdan görüyoruz. Sizin de onlarca tahminen de yüzlerce haberiniz tüm mesleğiniz boyunca bu unsur yaptırımına maruz kaldı. Sıkı bir okuyucunuz olarak ve sizin yazılarınız hakkındaki kararları da incelemiş birisi olarak, bu kararların tamamının yanlış olduğunu değerlendiriyorum.
Kaldı ki Anayasa Mahkemesi’nin de tekraren belirttiği ve bizlerin de yapmış olduğumuz müracaatlarda söylediğimiz bir nokta var: Sulh ceza hâkimlikleri rastgele bir yargılama yapmıyor, talep ve evrak üzerinden karar veriyor ve verilen kararların büyük bir kısmı da siyasi nitelikli olmakla birlikte, itiraz kademesinde da muvaffakiyet talihi yok. O vakit da tek deva Anayasa Mahkemesi’ne başvurup, yıllarca beklemek oluyordu. Münasebetiyle, iptal edilen yasa kararı bahsettiğiniz dengeyi ne kâğıt üstünde kurabildi ne de uygulamada bu istikrar hâkimlikler tarafından gözetildi.
Uygulamada biz Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ailesi, hükümete yakın kişi, kurum ve şirketler tarafından yapılan tüm müracaatların kabul edildiğini gördük. Münasebetiyle ‘kişilik hakları’ mazeretiyle kimi kişi ve kurumlara kesinlikle muhafaza verilirken, tabir ve basın özgürlüğü istisna hale geldi. O bakımdan bu kararın çok gecikmeli de olsa iptal edilmesi çok değerli. 2015’ten beri bunun çabasını verdik, yüzlerce müracaat ile Anayasa Mahkemesi’nin görmek istemediğini sonunda gösterdik.”