ABD-Çin krizi: Pelosi Tayvan’da

Asya turundaki Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, Çin’in tüm tehditlerine rağmen Salı günü Tayvan’a gitti.

Pelosi, yaklaşık çeyrek asır aradan sonra Tayvan’ı ziyaret eden en üst düzey ABD’li temsilci oldu.

Pelosi, Tayvan’ın başkenti Taipei’ye indikten sonra yaptığı açıklamada, Tayvan’a daha fazla destek sözü verdi. Pelosi, “Amerika’nın Tayvan’daki 23 milyon insanla dayanışması bugün her zamankinden daha önemli, çünkü dünya otokrasi ve demokrasi arasında bir seçim ile karşı karşıya” dedi

Pelosi, Tayvan ziyaretiyle ilgili Washington Post gazetesine yazdığı makalede de, “Çin Komünist Partisi’nin Tayvan’ı ve demokrasiyi tehdit etmesini izleyemeyiz” ifadelerini kullandı.

Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada ise Pelosi’nin Tayvan ziyaretinin ABD’nin “tek Çin” politikasını değiştirmeyeceği vurgulandı. Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Koordinatörü John Kirby, CNN kanalına yaptığı açıklamada, Çin’in ziyareti bir çatışmaya dönüştürmek için hiçbir gerekçesi olmadığını söyledi.

Çin neden rahatsız?

Çin, Pelosi’nin Tayvan’ı ziyaret etmesinden rahatsızlık duyuyor. Zira Pekin, Tayvan’ı Çin Halk Cumhuriyeti’nin bir parçası olarak görüyor. Bu nedenle de diğer ülkelerin Taipei ile olan resmi temaslarına şiddetle karşı çıkıyor. Çin ordusu Pelosi’nin ziyaretine tepki olarak manevra, atış tatbikatları yaptı, askeri uçaklar Tayvan yakınlarında uçuşlar gerçekleştirirken, savaş gemileri de Tayvan açıklarına demir atarak deniz ulaşımını kapattı. Çin devlet televizyonu Pelosi’nin ziyaretinden kısa süre önce Su-35 tipi savaş uçaklarının Tayvan Boğazı üzerinde uçuş gerçekleştirdiğini duyurdu. Ancak uçak sayısı ve uçuşların gerekçesi ile ilgili bir açıklama yapılmadı. Çin ordusu ayrıca Pazar gününe kadar sürecek askeri tatbikat başlattı.

CNA haber ajansı ise, Tayvan ordusunun da Çin’in tehditlerine karşı savaş hazırlığını arttırdığını duyurdu. Ancak alarm durumunun acil değil, olağan seviyede olduğu kaydedildi.

Pelosi’nin Asya kıtasına yaptığı ziyaret yakın zamana kadar resmi olarak duyurulmamıştı. 82 yaşındaki ABD’li üst düzey yetkili, Çarşamba günü Tayvan Çin Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Tsai Ing-wen ile görüşecek.

ABD’nin, Başkan ve yardımcısından sonra üç numaralı ismi olarak kabul edilen Pelosi’nin ziyareti Tayvan’da memnuniyetle karşılanıyor. Tayvan yönetimi, ziyareti kendilerini uluslararası alanda izole etmeye çalışan Pekin’e karşı atılmış bir adım olarak görüyor.

Basında çıkan haberlere göre, Pelosi’nin uçağı, Tayvan’a giderken Çin hava sahasına girmemek için daha uzun bir rotada uçuşunu gerçekleştirdi. Çin devlet medyasında, Pelosi’yi taşıyan uçağa müdahalede bulunulması hatta uçuş sırasında füze testlerinin yapılıp yapılmayacağı da tartışılmıştı.

Çin lideri Şi Cinping ise, ABD Başkanı Joe Biden ile yaptığı telefon görüşmesinde, “ateşle oynayan yanar” sözleriyle tepkisini dile getirmişti.

Tayvan, 1949’da kurulmadan önce de kendi yönetimine sahip olmasına rağmen Pekin tarafından Çin topraklarının bir parçası olarak görülüyor. 23 milyon nüfuslu ülke kendini bağımsız bir yapı olarak görüyor. Çin Tayvan’ın kontrolünü gerekirse askeri güç kullanarak ele geçireceği tehdidini defalarca dile getirmişti.

dpa/TY,BK