Barış Pehlivan: Size bunları anlatmıyorlar; cezaevlerini yönetenler, içeriyi boşaltmak için uğraşıyor

T24 Haber Merkezi

İstanbul Ümraniye’de polis memuru Şeyda Yılmaz‘ı şehit eden 19 yaşındaki Yunus Emre Geçti‘nin 26 kabahat kaydı olduğunun ortaya çıkması, “Bu şahıs nasıl dışarıda olabiliyor?” tartışması yaratmıştı. Cumhuriyet muharriri Barış Pehlivan, cezaevlerinin barındıramayacağı kadar beşerle dolu olduğunu belirterek, “Cezaevlerini yönetenler, içeriyi boşaltmak için önemli manada uğraş veriyor. Ve bu dışarı salma siyaseti elbette siyasi tutuklular için değil; taciz, yaralama, hırsızlık, dolandırıcılık üzere hataları işleyenlere uygulanıyor” tabirlerini kullandı. Pehlivan, “İçeri düşmeyen bilmez; örneğin, cezaevindeki vaizlerin dini sohbetlerine katıldığınızda artı puan alırsınız. Ya da hiç okumasanız bile cezaevi kütüphanesinden kitap talep etmeniz sizi ‘iyi’ gösterir. Bu puanlarınız biriktikçe, cezaevindeki şuranın size ‘iyi halli’ raporu imzalaması hızlanır ve kolaylaşır; daha cezanız bitmeden dışarı çıkarılırsınız” diyerek, “Bakın, toplumsal medyada ileti attı diye mahpusa sokan yargının cürüm makinelerini nasıl tahliye ettiğine…” diye yazdı.

Barış Pehlivan, “Size bunları anlatmıyorlar” başlıklı yazısında, “Herkes şunu soruyor: Polis katilinin bu kadar kabahat kaydı var ise nasıl dışarıda olabiliyor? Cevap aramaya çalışayım” diyerek, şunları kaydetti:

“Diyelim ki karar verildi.

Suç ‘çocuk yaşta’ işlendiği için verilen ceza da infaz sistemi de çocuğun lehinde çalışıyor. Yani cezalar da alt huduttan karara bağlanıyor, hapishanede yatılan gün de alınan cezanın çok altında oluyor.

İşte tam da burada çok kıymetli bir sistem devreye giriyor: Yönetim ve müşahede şurası.

Cezaevi içindeki o heyet, hatalının ‘denetimli serbestlik’ tedbiri ile dışarıda olup olmamasına karar veriyor. İçinde cezaevi savcısının, müdürün, gardiyanın, psikoloğun ve öğretmenin olduğu bir konsey bu. Özetle ıslah/rehabilite olup olmadığına karar vererek hatalının özgürlüğüne dair imzayı atıyorlar.

Soru çok: Türkiye’deki cezaevleri ve infaz sistemi hatalıyı topluma kazandırma üzerine mi şurası? Bir hatalının ıslah olup olmadığı, o konsey tarafından nasıl anlaşılıyor? ‘Islah’ olduğu düşünülüp dışarı çıkarılan cürümlünün toplum içinde nasıl yaşadığı biliniyor mu?  

Maalesef, cevaplar hiç de memnunluk vermiyor”

“Adalet Bakanlığı’nın en şimdiki bilgilerine nazaran Türkiye’de şu an 404 farklı cezaevi var. Bu cezaevlerinin en fazla alabileceği insan sayısı, yani kapasitesi ise 295 bin 268 kişi” diyen Pehlivan, şöyle devam etti:

“Peki, ‘içeride’ kaç kişi var?

Yine en yeni bilgilere nazaran 304 bin 799’u hükümlü, 52 bin 66’sı tutuklu olmak üzere toplam 356 bin 865 kişi mahpusta.

Bizzat resmi istatistiklere nazaran cezaevleri aslında barındıramayacağı kadar insan dolu.

Tam 61 bin 597 hatalı ya da şüphelinin içeride ‘yatacak’ yeri yok. Söz oyunu yapmıyorum; şahsen şahit oldum, kimi mahkûmlar koridorlarda kimi ise yemekhanede yatıyor.

Hal böyleyken…

Cezaevlerini yönetenler, içeriyi boşaltmak için önemli manada uğraş veriyor. Ve bu dışarı salma siyaseti elbette siyasi tutuklular için değil; taciz, yaralama, hırsızlık, dolandırıcılık üzere cürümleri işleyenlere uygulanıyor.

İçeri düşmeyen bilmez; örneğin, cezaevindeki vaizlerin dini sohbetlerine katıldığınızda artı puan alırsınız. Ya da hiç okumasanız bile cezaevi kütüphanesinden kitap talep etmeniz sizi ‘iyi’ gösterir. Bu puanlarınız biriktikçe, cezaevindeki konseyin size ‘iyi halli’ raporu imzalaması hızlanır ve kolaylaşır; daha cezanız bitmeden dışarı çıkarılırsınız. 

Bakın, toplumsal medyada ileti attı diye mahpusa sokan yargının hata makinelerini nasıl tahliye ettiğine…”