BM raportörleri: İsrail’in gözaltındaki Filistinlilere işkenceleri önlenebilir bir suç

BM raportörleri tarafından yapılan yazılı açıklamada, “İsrail’in Guantanamosu” olarak isimlendirilen, Negev Çölü’nde bulunan Sde Teiman gözaltı merkezinde tutulan Filistinlilere yönelik azap ve cinsel şiddet argümanlarının, son derece hukuk dışı ve iğrenç olduğu lakin bunların “buzdağının sadece görünen kısmı” olduğu belirtildi.

Açıklamada, “İsrail’in, gözaltında bulunan Filistinlilere yönelik yaygın ve sistematik makûs muamelesi ile keyfi tutuklama uygulamaları, on yıllardır devam ediyor. İsrail’in bu duruma 7 Ekim 2023’ten bu yana hiçbir kısıtlama getirmemesiyle birleştiğinde ‘mutlak dokunulmazlığın’ mümkün kıldığı şok edici bir tablo çiziyor” tabirleri kullanıldı.

Yüzlerce çocuk ve bayan da dahil yaklaşık 9 bin 500 Filistinlinin İsrail tarafından hapsedilmiş durumda olduğu kaydedilen açıklamada, bunların yaklaşık üçte biri hakkında suçlama yahut yargılamanın olmadığı vurgulandı.

Açıklamada, “Bilinmeyen sayıda kişi, bilhassa 7 Ekim’den sonra Filistin topraklarında erkekleri, bayanları ve çocukları maksat alan bir tutuklama ve kaçırma kampanyası dalgasının akabinde keyfi olarak gözaltı tesislerinde ve süreksiz kamplarda tutuluyor” denildi.

Filistinlilere yönelik vahim insanlık dışı şartların ortasında yaygın taciz, azap, cinsel atak ve tecavüz hadiselerinin yaşandığına dair doğrulanmış raporlar olduğunun altı çizilen raporda, son 10 ayda en az 53 Filistinlinin bu olaylar sonucu hayatını kaybettiği belirtildi.

Açıklamada, İsrail’deki siyasi kuruluşların ve toplumun “şok edici” halde bir Filistinli tutukluya yönelik toplu tecavüz tezlerini desteklediği anımsatılırken, bu durumun “ahlaki pusulanın kaybolduğuna dair çürütülemez deliller sağladığına” işaret edildi.

İsrail’in gözaltındaki Filistinlilere yönelik azaplarının insanlığa karşı önlenebilir bir hata olduğu vurgulanan açıklamada, “İşkence uygulamaları telafi edilemez halde yasa dışıdır ve memleketler arası hatalar teşkil eder lakin bu, İsrail’in berbatlığıyla ün yapmış gözaltı ve azap sisteminin işleyiş biçiminin bir parçasıdır” değerlendirmesinde bulunuldu.

BM üyesi ülkelerin, argüman edilen berbat muamele ve azaba ait tanıklıkların ve raporların ortaya çıkmasının akabinde sessiz kalmalarının kınandığı açıklamada, Filistinli tutuklulara erişime, onların izlenmesi ve korunması için ikna edici bir sistem uygulanması gayesiyle İsrail’e baskı yapılması daveti yapıldı.

Açıklamada, İsrail’in bu uygulamalarının bağımsız ve memleketler arası insan hakları gözlemcileri tarafından incelenmesi ve bunların gözler önüne serilmesi gerektiği vurgulandı.

BM özel raportörleri, “İnsan Hakları Kurulunun özel mekanizmaları” diye tanınan sürecin modülü olarak biliniyor.

BM İnsan Hakları sistemindeki bağımsız özel düzenekler, Kurulun belli bir ülkenin durumunu yahut dünyanın rastgele bir yerindeki tematik problemleri ele alan bağımsız bilgi toplama ve izleme sistemleri olarak öne çıkıyor.

Kurumun bünyesinde bulunmayan özel sistemlerin uzmanları, gönüllülük aslına nazaran ve bağımsız halde çalışmalarını yürütüyor.