Pandemi periyodunun bitişiyle birlikte Batılı ülkelerin Türkiye’den yapılan vize müracaatlarını reddetmesi kapsamlı bir krize dönüştü. Avrupa Birliği başşehirleri geçen yıl Schengen taleplerinin yüzde 16’sını geri çevirdi. Ret oranları son altı yılda dörde katlandı. İltica argümanlarını münasebet gösteren Meksika bile kapıları kapatmaya başladı. Vize fiyatların iade edilmemesi de reaksiyon çekerken vize ambargosu mağduriyetleri artırdı.
İŞ İNSANLARI, AKADEMİSYENLER BİLE VİZE ALMAKTA ZORLANIYOR
Almanya 2016’da Türkiye’den müracaatların yüzde 6.7’sini geri çevirirken bu oran geçen yıl 22’ye ulaştı. Fransa’da oran yüzde 3’ten 13’e çıktı. Vize müddetlerinin her yıl kısaldığı da AKPM raporuna girdi. İş beşerlerine, konferans daveti alan akademisyenlere bile kapı açılmaması sürecin ‘yoğunluk var’la izah edilemeyeceğini ortaya koydu. Batı’nın ‘cezalandırma’ yaklaşımına tahlil bulunması istikametinde davetler arttı.
VİZE ZAHMETİ ANKARA’NIN İTİRAZLARINA RAĞMEN SÜRÜYOR: TÜRK’E KAPI KAPALI
AB’ye gitmek isteyenlerin Schengen müracaatlarında ret oranları tırmandı. Mesleği, ekonomik durumu fark etmeksizin Avrupa’daki kurumlardan davet alanlar dahi vizeye erişemez hale geldi. Türkiye’yi
“Vatandaşları iltica edebilir” ülke sınıfına sokan ‘cezalandırmaya’ karşı tahlil bulunması davetleri yapıldı.
Avrupa Birliği ülkelerine gitmek için gereken Schengen vizesini alabilmek 2022 itibariyle zahmete dönüştü. Ortalama üç bin lirayı bulan fiyatlara, sayısız evraka ve uzun bekleme mühletlerine rağmen Türklere AB kapısı büyük oranda kapandı. Ret oranlarında son yıllarda yaşanan artış dikkat çekti. Turizmciler artık vizesiz ülkelere çeşit düzenlemeye başlarken ret alan birtakım vatandaşların statüsü kararın ekonomik durum ya da meslekten bağımsız alındığını net halde ortaya koyuyor. Al Jazeera’ya konuşan Türk vatandaşı Fırat E., Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) için çalışmasına rağmen ret aldı. Çok sayıda akademisyen ve muharrir da üniversite ve etkinliklerden davet mektubu almalarına karşın vize sürecinde yaşadıkları sıkıntıları toplumsal medyadan anlattı.
Avrupa Kurulu Parlamenterler Meclisi’ne (AKPM) raporlarında, Türkler için Schengen vizesi reddinin 2014’te yüzde 4 olarak belirlenirken, bu oran 2020’de yüzde 12,7’ye yükseldi. Raporda, 2021 yılında Schengen vizesi reddedilen Türklerin oranı ise yüzde 17 olarak açıklandı. Raporda, artışın sürdüğü ve önümüzdeki yıl oranlara yansıyacağına dikkat çekildi. Tıpkı vakitte verilen vize mühletinin de her yıl kısaldığına vurgu yapıldı. SchengenVisaInfo.com internet sitesinin derlediği istatistiklere nazaran 2020 yılında Türk vatandaşlarının yaptığı vize müracaatlarının reddedilme oranı 13,78 iken bu 2021 yılında yüzde 19’a çıkmış durumda. Son beş yılda reddedilen vize müracaatları nedeniyle Türk vatandaşlarının yaptıkları harcamalar nedeniyle kaybettiği ölçü ise 26 milyon euroyu aştı.
Konuyu sık sık gündeme getiren CHP’li Sibel Özdemir “Ret münasebeti olarak ülkemizdeki ekonomik durumun gösterildiği gerçek mudur?” diye sordu ve Dışişleri Bakanlığına bir kere daha davette bulunarak “Bakanlık, Schengen vize müracaatlarında yaşanan meseleler, sürecin çok uzun sürmesi ve artan sayıda vize ret kararları karşısında bir an önce inisiyatif almalı ve sürece müdahil olmalıdır” dedi. CHP’li Utku Çakırözer de “Artık transit vizeler bile meseleye dönüştü. Avrupa üzerinden bir öteki kıtaya gitmeye kalktığınızda, transit vize için bile aylarca bekleyebiliyorsunuz. Yaşanan bu mağduriyet ve dertler karşısında Dışişleri Bakanlığı’nın kayıtsız kalması kabul edilemez, devreye girilmeli” sözlerini kullandı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ABD ve AB ülkelerine yapılan vize müracaatlarında yaşanılan problemlerde kasıt bulunduğunu, seçim öncesi AK Parti iktidarını zorda bırakmak için atılan adımlar olarak değerlendiklerini, ilgili ülke büyükelçilerinin Eylül ayı başında Bakanlığa çağrılacağını, durumda bir düzelme görülmediği takdirde karşı önlemler alınacağını söylemişti.AB Türkiye delegasyonu lideri Nikolaus Meyer-Landrut da vize sürecinin siyasi bir sorun olmadığını belirterek, her vize müracaatının objektif, dikkatli ve kişisel olarak değerlendirildiğini öne sürmüştü. Meyer-Landrut “Konsolosluklar gecikmeleri en aza indirmek ve kapasitelerini artırmak için ellerinden geleni yapıyorlar” demişti. AB Komitesi sözcülerinden Anitta Hipper’in verdiği bilgiye nazaran ise Türkiye’deki AB ülkelerinin konsoloslukları dünyada en yüksek vize başvurusu alan konsolosluklar ortasında birinci 3’te yer alıyor. Hipper “Vize ret oranlarındaki artış tüm dünyada gözlenen genel bir eğilimdir. Türkiye’deki yüksek vize ret oranları da dünya genelindeki bu eğilimi takip etmektedir. Türkiye’de 2021’de yüzde 16,9 olan ret oranı, yüzde 13,4 olan global ortalamanın biraz üzerindedir” diyor.
