Cannes 2023: Sıradan bir polisiye, paranoyak bir kral

Ahmet Boyacıoğlu

Fransa Kültür Bakanı, festival sırasında bakanlığın sinemaya 350 milyon euro takviye vereceğini açıkladı. Bu türlü açıklamalar şenlik günlerinde duyurulunca daha çok ilgi çeker. Venedik Sinema Şenliği programında yer alması olası sinemaların listesi de birkaç gün evvel sızdırıldı. Müsabakada bir sürü ünlü direktör var. Venedik’in yönetmeni Alberto Barbera’ya sordum, “Ben kimseye bir şey söylemedim” dedi. Daima o denli olur aslında.

Filmin başında bir adam meskeninin önünde meyyit bulunuyor. Kaza mı, cinayet mi? Tek mümkün sanık, o sırada meskende olan eşi. Ortaları da pek düzgün değil zati. Bayan başarılı bir muharrir, adam da müellif lakin yazamama krizinde. Sinema, ‘Öldürdü mü, öldürmedi mi?’ sorusuna 150 dakika boyunca karşılık arıyor. Almanlar bu cins polisiye sinemaları çok severler, televizyon kanallarında haftada iki-üç defa bu türlü sinemalarla karşılaşırsınız. Alfred Hitchcock’un 70 yıl evvel çok güzel örneklerini çektiği, sinemaya hiçbir yenilik getirmeyen bu tıp sinemaların müsabakada ne işi var anlamak mümkün değil. Üstelik burada çıkan yazılarda sinemaya ödül talihi verenler bile var. Alman oyuncu Sandra Hüller’in başrolündeki bu Fransız sinemasının ismi “Bir Kazanın Anatomisi” (Anatomy of a Fall). Direktör Justine Triet.

FIREBRAND

Tarihte sahiden yaşanmış olaylar ve yaşamış bireylerden yola çıkan sinemalar çok değişik ve tıpkı vakitte öğretici olabiliyor. Genelde yayınlandığı vakit çok ses getiren bir roman, bir üretimci ya da direktör tarafından beğenilirse sinema hakları satın alınıyor. Birkaç yıl sonra da sineması sinemalarda izleyebiliyoruz.

2012 yılında basılan Elisabeth Fremantle imzalı ‘Queen’s Gambit’ isimli romanın sinema uyarlaması Brezilyalı direktör Karim Ainouz tarafından yapılmış. Bu kendisinin şenliğe seçilen altıncı sineması. Yani o da “Olağan Şüpheliler” kümesine dahil. “Firebrand” yanan odun manasına geliyormuş, ikinci bir manası ise ‘kışkırtıcı, ortalığı karıştıran’. Sinema, bizi 1540 yılının İngiltere’sine götürüyor. Bir cümle ile anlatmak gerekirse Sekizinci Henry’nin altıncı eşi Kraliçe Katherine Kerr’in yaşadıklarını izleyeceğiz. Sekizinci Henry pek olağan bir insan değil. Daha evvelki eşlerinden ikisinin başını kestirmiş. Kraliçe her şeye karşın İngiltere’nin daha özgür, daha yaşanır bir ülke haline gelebileceğine inanıyor. Sarayın içinde entrikanın biri bin para, her odada diğer bir komplo kuruluyor ve dinin gölgesi sarayın üzerinde. Ülkede huzursuzluk yaratan en büyük sorun daha evvel İngilizceye çevrilmiş olan İncil’in okunmasını hükümdarın yasaklamış olması. Sarayda büyük bir güce sahip olan Kardinal da bunu hiç istemiyor esasen. Zira insanların İncil’i okuyup anlamalarının kilisenin gücünü kıracağını biliyor. Herkesin yazgısı hükümdarın iki dudağının ortasında. Başı kesilerek idam edilmekten daha berbatı de var: Yakılmak. Kraliçenin devrimci olarak niteleyebileceğimiz muhaliflere takviye vermesi kendi hayatının da tehlikeye girmesine neden oluyor. İrlanda, İngiltere ve Fransa’nın Hükümdarı Sekizinci Henry rolünde makyaj nedeniyle neredeyse tanınmaz durumdaki Jude Law var. Papağanına İspanyol hükümdarı Carlos’un ismini vermiş, bir dediği bir dediğini tutmuyor, paranoyak, üstelik ağır hasta. Tam bir kötülük kaynağı. “Firebrand” 16. yüzyılın atmosferini çok uygun veren, üretimine çok para harcanmış bir tarihi sinema. Lakin bir noktadan sonra izleyici hükümdarın kötülüklerinden bunalıyor. Bu kadar da olmaz ki. Ben yalnızca şunu söyleyeyim. Âlâ kraliçemiz sinemanın sonunda hayatta kalmayı beceriyor.

Kötü fikirli beşerler bu sinemadan “Henry sana söylüyorum, Charles sen anla” dersini de çıkarabilirler. Daha tahta yeni çıkmış olan 3. Charles ve Kraliyet ailesi bu sineması pek sevmez üzere geldi bana…