Contemporary’nin neresindeyiz?

Dünyanın farklı noktalarından sanatkarları bir ortaya getiren Contemporary İstanbul’un (CI) 17. edisyonu, geçen hafta sanatseverlerle buluştu. 22 ülkeden toplam 193 galerinin katıldığı Haliç’teki Tersane İstanbul’da düzenlenen fuarda, 558 sanatkarın 1476 yapıtı yer aldı. Akbank ana sponsorluğunda gerçekleşen Contemporary İstanbul’un son gününde, Mimar Sinan Üniversitesi Öğretim Üyesi tezhip sanatkarı Prof. Dr. Münevver Üçer’le gezdik. Klâsik ile çağdaşın kıyaslamasını yaptığımız sohbetimizde, gelenekli sanatların bu şekil etkinliklerde yer almama sebebini sorguladık. Klasik sanatın birkaç yeni yorumuna rastlasak da bunların Türkiye’den değil de öteki ülkelerden katılmış olduğu dikkatimizi çekti.

GALERİLERE BİLE GİREMİYORUZ

Böylesine büyük ve memleketler arası iştirakin ağır olduğu bir stantta klâsik sanatların olmamasının büyük bir kayıp olduğunu söyleyen Üçer, bunun artık aşılması gerektiğinin altını çizdi. Bu büyüklükte tertiplere katılmak için öncelikle yapıtların galerilerde sergilenmesi gerektiğini, lakin klâsik sanatların büyük galerilerin kapılarından geçemediğini aktaran sanatçı, Contemporary’de gelenekselcilerin de olması gerektiğini söz etti. Üçer, “Floransa Bienali’nde klasik yapıtlarımla altı yüz sanatkarın içinde ikincilik aldım. Bana bu mükafatı verirken ‘sen klasikçisin’ demediler. Yaptığım yapıta baktılar. İstanbul Modern’de de en başarılı bayan mükafatı aldım. Gelenekselciyim, yapıtımı içeri koyamıyorum fakat mükafatını alıyorum. Biz asıl Contemporary’nin neresindeyiz, ona bakalım. Bence biz burada yokuz. Dışarıdan gelenlerin bizim sanatımızı görüp esinlenmesi gerekirken, konut sahibi olduğumuz halde yeniden biz onlardan etkileniyoruz. Buraya giren yerli sanatkarlar da Batı’nın yorumuyla varlar. Meğer bizim çok şeyimiz var, lakin bir türlü sunamıyoruz” açıklamasını yaptı.

ARAPÇA YAZI RET SEBEBİ

Tuval üzerine fotoğraf yahut baskı olursa galerilere yahut bu cins büyük etkinliklere kabul ettiklerini söyleyen Üçer, motiflerimizi gördükleri anda reddettiklerini belirtiyor. Usta sanatçı, “İçinde Arapça yazı gördüklerinde çabucak reddediyorlar. Bir çizgi yazısı görüyorlar, ‘Gel keyfim gel’ yazıyor mesela, lakin okuyamadıkları için Kur’an ayeti sanıyorlar. Şimdilerde biraz maddiyattan sanırım, İran yahut Arap coğrafyasından sanatkarların yapıtları Contemporary’ye giriyor artık. Onlar giriyorsa biz niçin girmeyelim? Bu bizim köklerimiz, dünyaya sanatla kendimizi ispatlamak istiyorsak, kendi özümüzle gitmemiz lazım. Diğerinin özüyle gittiğin vakit kabul etmiyor. Sen zati onun altında kalıyorsun. Gucci benim lalemi kullanıp, bundan para kazanabiliyor” dedi.

Değişimi yakalamak önemli

Geleneksel sanatlar denilerek aşikâr bir kalıba sokulmayı da yanlış bulduğunu söyleyen Üçer, “Çin yahut Japon sanatı dediğimiz vakit yüz yıllardır yapılıyor ve hala önüne bir takı almayı gerektirmiyor. Gelenekli dendiği vakit karmaşa yaşanıyor, sözlere takılıyoruz. Temel yapmamız gereken şey, yüzyıllardır süren ve daima değişime uğrayan sanatımızda bu değişimi 21. yüzyılda yakalamamız. Batı’nın o kadar mükemmel yapıtları var, lakin bizim yaptığımız ince personelliği yapamıyor” dedi.