Danıştay’ın İstanbul Kontratı kararında ‘takdir yetkisi’ yorumu dikkat çekti

Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesine ait cumhurbaşkanı kararını hukuka uygun bulan Danıştay 10. Dairesi’nin gerekçesindeki “takdir yetkisi” yorumu dikkat çekti. Kararda, “cumhurbaşkanına milletlerarası mutabakatlardan çekilme yetkisi tanındığı, bu yetkiyi kaldıracak formda kontrol yapılmasının anayasaya muhalif olacağı” savunuldu. Böylelikle cumburbaşkanının rastgele bir milletlerarası kontratlardan tek imzayla çekilebilmesinin önü açılırken yargısal kontrolün ise yolu kapatıldı.

“MÜMKÜN DEĞİL”

Cumhuriyet’e konuşan Türkiye Barolar Birliği Lideri Erinç Sağkan, “Anayasamızın 90. hususu uyarınca mevzuata uygun biçimde onaylanarak yürürlüğe girmiş bir kontrattan cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile çıkmak anayasamıza nazaran mümkün değil” dedi. “Danıştay 10. Dairesi’nin kararı, açıkça anayasaya muhalif bir sürecin onaylanmasından ibaret” diyen Sağkan, “Aynı halde cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle Avrupa İnsan Hakları Kontratı de dahil olmak üzere tarafı bulunduğumuz bütün memleketler arası mukavelelerden artık tek bir imza ile çıkabileceğinin ifşası manasını da taşımaktadır. Bu karar cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde, cumhurbaşkanının tüzel kontrole tabi olmadığının da açık ilanıdır. Bu da aslında bir hukuk devleti olmadığımızın yüksek yargı tarafından alınan bir kararla ortaya konulmuş olmasıdır” tabirlerini kullandı.

“KENDİNE YETKİ”

Eski Cumhuriyet Savcısı Bülent Yücetürk, kararda gariplik olduğunu söyleyerek “Cumhurbaşkanı, kendi kararnamesi ile kendisine yetki veriyor, sonra bu yetkiyle süreç yapıyor” dedi. Kararı alan üç üyenin “kararın hukuksuz olduğunu bildiğini fakat tespit etmek yerine ‘yetkimiz yok’ diyerek işin içinden çıkmaya çalıştığını” söyleyen Yücetürk, “Burada denetlenmesi gereken, yapılan sürecin yönteme uygun olup olmadığı. Tespit etmekten çekindikleri ve kararın savunulacak yanı olmadığı için bunu kullanıyorlar” diye konuştu. Yücetürk, “Bu karar, cumhurbaşkanına Türkiye’nin milletlerarası alandaki bütün mukaveleleri tek taraflı kaldırma yetkisini verir. Danıştay, bugüne kadar Cumhurbaşkanlığı’yla, rejimle, siyasal sistemle ilgili tartışmayı tespit etmiş oldu. Bu tartışma; tek adam rejimidir” dedi.

“İTİRAZ EDECEĞİZ”

Türkiye Bayan Dernekleri Federasyonu Lideri Canan Güllü, kararda, “kadına karşı şiddetin insan hakları ihlali olarak görülmediğini” söyleyerek, “Bu, tek adam rejiminin emsal bir kararda buluştuğu sistemdir. Yarın çocuk istismarını önleyici Lanzerote Sözleşmesi’ni kaldırma yetkisini verir. NATO’dan çıkıyorum da diyebilir. ‘Elimde emsal karar var, tek adam olarak çıktım. Montrö’den de ‘Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nden de çekiliyorum’ denirse, tüm mukavelelerden çekilinirse ne olacak bu ülke? Artık yalnızca bayanlar değil, tüm beşerler, herkes ehliyetsiz, hukuksuz, garantisiz bir ülkede yaşadığını bilmeli” tabirlerini kullandı. Güllü, bir üst şuraya itiraz edeceklerini söyledi.