Piyasalarda bugün AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın başkanlık edeceği kabine toplantısı, temmuz ayı yabancı ziyaretçi sayısı ve merkezi idare brüt borç stoku verisi takip edilecek. TCMB’nin kredileri daha çok tahvil piyasası ile ilişkilendiren adımı sonrası yeni kredi maliyetleri de piyasalarda takip edilecek.
TCMB faiz indirimi ile birlikte sinyalini verdiği kredi transfer sistemine yönelik makroihtiyati önlemleri cuma günü piyasa kapanışı akabinde açıkladı.
TCMB yıl sonuna kadar kullandırılacak referans oranların (yüzde 16.32) belli bir katsayı üzerindeki ticari krediler için yüzde 20- yüzde 90 tahvil tutmasına kadar verildi. Böylelikle istisnalar hariç ticari kredilerde yüzde 22.85 üzerinde yüzde 20 tahvil tutulması; yüzde 29.38 üzerindeki krediler için yüzde 90 oranında tahvil tutulmasına kadar verdi.
KREDİ MİKTARI YÜZDE 10 İLE SINIRLI
Net ihracat başta olmak üzere KOBİ, yatırım, ziraî üzere iktisat idaresinin hedefledikleri alanlarda kredilere yönelik istisnaların tamamını korundu. Yeni olarak “harcama mukabili” verilen krediler de tahvil tutulması zorunluluğundan hariç tutuldu. Fakat TCMB 29 Temmuz 2022 tarihine nazaran yüzde 10 kredi büyüme oranını aşan kredi için menkul değer tesisi mecburiyetini de yeni getirerek kredi büyümesini maliyeti azalsa da ölçüsünü istisnalar hariç yüzde 10 ile sınırlayacak adım atmış oldu.
TCMB’nin kararı öncesi net ihracat üzere hükümetin cari fazla amacı için istediği alanlardaki ticari kredi maliyeti tek haneye yakın, öbür ticari krediler yüzde 40’a yakın, kişisel krediler ise yüzde 50’ye yakın seyrediyordu. Bu adım ile yüzde 40 olan kısmın faizin düşmesi bekleniyor. Lakin tek tesir bununla sonlu değil.
Bankacıların hesaplamalarına nazaran tek haneye yakın kredilere yönelik siyaset faizi indirimi hariç her hangi bir adım gelmedi. Öteki ticari kredilerde ise yüzde 40 olan faiz oranı besbelli düşürecek, düşürülmemesi halinde ise bunun karşılığında tahvil tutma mecburiliği geldi.
BANKALAR TAHVİL TUTMAK ZORUNDA
Ancak bu kredi büyümesi Temmuz sonundan yılsonuna kadar yüzde 10 ile sınırlanması da yüzde 80’e yaklaşan enflasyon ortamında “kolay aşılacağı” için aslında bariz bir “sınırlama” da yapılmış oldu. yüzde 50 civarında seyreden kişisel krediler için ise manalı bir adım görülmedi.
Üst seviye bir bankacı, “Kredilerde hükümetin istediği alanlar dışındaki ticari kredi faizlerini düşürecek tıpkı vakitte bu kredilerin büyümesini de sınırlayacak adımlar geldi. Bankalar TCMB’nin istediği her şeyi yapsa bile, ki tamamını yapamazlar, tekrar de tahvil tutmak zorunda kalacaklar. TCMB krediler ve tahvil piyasası üzerindeki denetimini daha da artırdı” dedi.
Faizin enflasyona sebep olduğu görüşünü savunan Erdoğan’ın talepleri doğrultusunda geçen yılın sonunda siyaset faizini kademeli olarak 500 baz puan indirerek yüzde 14’e çeken TCMB, son yedi toplantısında enflasyondaki yükselişe karşın siyaset faizini değiştirmemişti. TCMB geçen hafta ise faizi yüzde 13’e düşürdü.
Hükümet enflasyondaki düşüşü cari fazla odaklı siyaset ile daha sonra sağlayacağını belirtiyor. Lakin cari fazla güç ithalatı nedeniyle bu yıl imkansız hale gelirken enflasyondaki düşüşün de cari fazlanın tamamlanması sonrasına atılması nedeniyle yükseliş her geçen gün belirginleşiyor.
DOLAR/TL PPK KARARI AKABİNDE TARAFINI ÜST ÇEVİRDİ
Ağustos başında 18 düzeyine yükselerek 20 Aralık’tan bu yana yeni tepeyi gören ve ondan sonra 18’in çabucak altında yatay seyre geçen dolar/TL geçen haftaki PPK kararı akabinde istikametini üst çevirdi ve en yüksek 18.15’i test etti.
Kur bu sabah saat 0853’te 18.12/18.12 düzeyindeydi. Bu düzeye nazaran TL’nin dolar karşısında keskin kayıplarının tekrar başladığı nisan sonundan bu yana kaybı yüzde 18, yılbaşından beri kaybı ise yüzde 27 oldu. Faiz indirimleri nedeniyle TL geçen yıl da yüzde 40 üzeri paha kaybetmişti.