Ekonomide yeni yol haritası

Yeni iktisat idaresinin yol haritasına ait ipuçları gün yüzüne çıktı. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile başlayan yeni süreçte iktisat idaresinin enflasyonla uğraşta tek aracı para siyaseti olmayacak. Faiz argümanını piyasa beklentileri doğrultusunda şekillendirecek olan iktisat idaresi, tek elden çıkacak kararlar doğrultusunda hareket edecek. Bu doğrultuda, İktisat Uyum Heyeti’nin kıymeti artacağı için enflasyonla çabada salt faiz siyasetine odaklanan anlayış yerini bütüncül iktisat paketlerine bırakacak. Bu doğrultuda iktisat idaresinin atacağı adımlar şöyle:

Ekonomik büyümenin getirdiği imkanlar geniş çaplı biçimde kullanılacak. Refahın tabana yayılması sağlanacak. Alım gücünün artmasına bağlı olarak piyasada aralıklarla yaşanan talep tıkanmasının da önüne geçilecek. Bu kapsamda taban fiyata 6 ayda bir orta artırım yapmak yerine hayat pahalılığının önüne geçilecek. Bunun için de vatandaşın alım gücü üzerindeki piyasa yükü ortadan kaldırılacak. Direkt doğruya beklenti enflasyonuna neden olan şartlar ortadan kaldırılacak.

Cumhurbaşkanlığı uhdesinde kurulan ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın başkanlığının yeni devirdeki birinci toplantısını yapan İktisat Uyum Şurası’na bu süreçte büyük vazife düşecek. İktisat idaresinin tek elden yürütüleceği yeni süreçte, büyümeden sağlanan gelirin tabana yayılmasına öncelik verilecek.

Devlet, tüm kalemlerde tasarrufa gidecek. ‘Kemer sıkma’ siyaseti olarak isimlendirilecek önlemler bütünü vatandaşa ulaşmadan kamu ile hudutlu kalacak. Eylülde açıklanacak Orta Vadeli Programa odaklanan iktisat idaresi, ihracatın sürat kesmeden yapılması için özel dalın beklentilerini kamu dayanağı ile aşma seçeneğine sıcak bakıyor.

Faiz siyaseti enflasyondaki gerilemeye bağlı olarak şekillenecek. Dolarizasyonu bilakis çevirmek için faiz artışına sıcak bakan ekonomi kurmayları, piyasada oluşan talebe bağlı olarak banka faizleri ile siyaset faizi ortasındaki makas farkının kapanması için çalışacak.

Politika faizi yeni devirde enflasyonla gayrette tek argüman olmayacak. Beklenti enflasyonun piyasada yarattığı yüksek fiyatlama algısını kırmak için de çalışılacak.

Piyasaya sunulan eserlerde özgür piyasa kurallarını da aşan yüksek fiyatlamanın önüne geçmek için kontrol sıklaştırılacak. Döviz bazlı eserlerde fiyat artışının aksine çevrilmesi için dolar kurunda düşüş sağlanarak, piyasaya uzun erimli iletiler verilecek. Faizde kademeli artışı öngören iktisat idaresi, Türk Lirası’nı güçlendirmeye dönük adımlarını da enflasyonla planlı uğraş içinde atacak.

Eylül ayında açıklanacak Orta Vadeli Ekonomik Programı’na (OVP) kadar piyasalarda oluşan beklentiyi karşılamak için devletteki tüm kalemlerde tasarrufu önceleyecek. İktisat idaresi, krediye ulaşım imkanlarını sağlıklı bir yer üzerine bindirmek için piyasa faizi ile siyaset faizi ortasındaki makası kapatarak, eser fiyatlarındaki daima artış beklentisinin önüne geçecek. Makas farkının kapatılması yalnızca siyaset faizinin yükselmesi manasına gelmeyecek. Kısa vadede bankalar da bilakis dolarizasyonun ile birlikte faiz düşürme eğilimine girecek.

Orta vadede ise ucuz krediye ulaşma imkanı artacağı için makas farkının kapanması ve külliyen ortadan kalkması kişisel kredi kullanımında düşük faize imkan sağlayacak. Tüccarlar ve ihracatçılar da düşük faizle kredi imkanına kavuşacak.

Çin, ekonomik göstergelerdeki yavaşlamayla birlikte siyaset faizindeki indirimin akabinde krediler için referans kabul edilen gösterge faiz oranlarını da düşürdü. Çin Merkez Bankası (PBoC), 1 yıllık kredi faiz oranını (LPR) yüzde 3,65’ten yüzde 3,55’e, 5 yıllık kredi faiz oranını ise yüzde 4,30’dan yüzde 4,20’ye indirdi. Bankanın kararı, mayıs ayı göstergelerinde iktisatta toparlanmanın yavaşladığına ait işaretlerin görülmesinin akabinde geldi.