Fidan: Rus üslerinin akıbeti Suriye halkının bileceği bir iş

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Fransa merkezli yayın kuruluşu France 24 kanalına şimdiki sıkıntılara ait değerlendirmelerde bulundu. Suriye’de Heyet Tahrir Şam (HTŞ) öncülüğündeki cihatçı kümelerin başşehir Şam’ın denetimini ele geçirmesi ve Beşar Esad idaresinin yıkılması sonrası Suriye’deki durumu da pahalandıran Fidan, “Şam’daki yeni idareyle bir ortaya gelmeyi planlıyorum” diye konuştu.

Üst seviye ABD heyetinin Şam’daki yeni idareyle bir ortaya gelmesinin ehemmiyetine ait soruya Fidan, “Bence çok değerli. Amerikalı yetkililerden evvel kimi Avrupa ülkelerinin ve memleketler arası kuruluşların temsilcileri de Şam’ı ziyaret ettiler. Şam’daki yeni idareyle temas kurulmakta olduğunu görüyoruz. Bu, değerli bir gelişme” cevabını verdi.

‘HTŞ’NİN TERÖR LİSTESİNE ALINMASI BM LİSTESİYLE ALAKALI’

Anadolu Ajansı’nın aktardığına göre, Dışişleri Bakanı Fidan, “Şam’ı ziyaret etmeyi ve HTŞ önderiyle görüşmeyi planlıyor musunuz?” sorusu üzerine, “Evet, planlıyorum. Şam’daki yeni idareyle bir ortaya gelmeyi planlıyorum” sözlerini kullandı.

HTŞ’nin Türkiye’nin ‘terör listesinden’ neden çıkarılmadığına ait soruya cevap veren Hakan Fidan, “Bizim onları listeye almamız, BM listesiyle alakalı bir bahis. BM Güvenlik Kurulu kararlarına natürel ki uyuyoruz lakin artık tüzel boyut ile fiili boyutun birbiriyle çeliştiği farklı bir durum var” dedi. Fidan, HTŞ’nin son 10 yılda fiiliyatta rastgele bir terör faaliyeti içinde olduğunu görmediklerini belirterek, “Bu, yalnızca bizim değil Batılı istihbarat örgütlerinin de tespit ettiği bir husus” değerlendirmesini yaptı.

‘İSTİHBARAT KONUSUNDA HTŞ YILLARDIR BİZİMLE İŞBİRLİĞİ İÇİNDE OLDU’

“Dışişleri Bakanı olmadan önce istihbarat şefiydiniz. Ahmed eş Şara olarak bilinen HTŞ başkanıyla temasınız olduğunu varsayıyorum. IŞİD ya da El Düstur üzere terörist kümelerle uğraşta yararlı oldular mı? Artık terörist olmadıklarını ve terörist kümelere karşı işbirliği yaptıklarını göstermek için mi sizinle ve Batılı yetkililerle işbirliği yaptılar?” sorusuna karşılığında Fidan, HTŞ’nin bilhassa IŞİD ile uğraşta istihbarat paylaşımı konusunda güzel işbirliklerinin olduğunu ve kendilerine çok yardımcı olduklarını belirtti.

Meselenin hassasiyeti nedeniyle o periyotta bunu kamuoyuna açıklamadıklarını anlatan Fidan, “DEAŞ ve El-Kaide ile temaslı örgütler hakkında istihbarat toplama konusunda HTŞ, yıllardır bizimle işbirliği içinde oldu” dedi. Fidan, HTŞ’nin IŞİD’in eski lideri Ebubekir El Bağdadi üzere amaçlar konusunda da işbirliği yapıp yapmadığı sorusuna bu çeşit maksatlar konusunda da HTŞ’nin Türkiye ile işbirliği içinde olduğu cevabını verdi.

‘SURİYE’YE GERİ DÖNÜŞLERDE BÜYÜK BİR ARTIŞ YAŞANABİLİR’

Türkiye’deki Suriyelilerin ülkelerine geri dönüp dönmeyeceklerinin sorulması üzerine Hakan Fidan, “Türkiye’deki ve öteki ülkelerdeki Suriyelilerin istekli olarak, ülkelerine inançlı bir halde geri dönebilecekleri bir ortam hazırlamaya çalışıyoruz. Kendilerini orada inançta hissedebilecekleri bir yer oluşturmak için çok çalışıyoruz fakat bu zorla yaptırılacak bir şey değildir. Onları geri dönmeye elbette zorlayamayız” dedi.

Fidan, “Ama önümüzdeki devirde Suriye’ye geri dönüşlerde elbette büyük bir artış yaşanabilir. Bu türlü düşünüyoruz” tabirlerini kullandı. ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump’ın Suriye’deki iktidar değişikliğinde Türkiye’nin rolüne ait tezlerine yönelik soruya Fidan, “Seçilmiş Lider Trump’ın onu söylerken negatif bir niteleme kullanma niyetinin olmadığını düşünüyorum. Yaşananları övme gayesiyle o denli dediğini sanıyorum lakin Suriye’de yaşanan hadise, Türkiye’nin ‘ele geçirmesi’ olarak nitelenemez. Bir ele geçirme kelam konusu ise bu, Suriye halkının idaresi ele geçirmesidir” karşılığını verdi.

‘BEN BUNU MUTABAKAT OLARAK NİTELEMEM’

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, “Pek çok insanın inanmakta zahmet çektiği şey, birkaç yıl evvel Beşar Esad’ı desteklemek için büyük yatırımlar yapan İran ve Rusya’nın apansızın tek bir kurşun bile atmadan çekilmeleri. Bir mutabakat vardı, değil mi?” sorusu üzerine, “Ben bunu mutabakat diye nitelemem” sözlerini kullandı.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in yıllardır iktidarda olmanın da katkısıyla, ‘taktiksel yöneticiden uygun bir stratejik düşünüre dönüştüğünü’ görebileceklerini kaydeden Fidan, “Neyin kıymetli olduğunu, neyin daha az kıymetli olduğunu, neye yatırım yapılabileceğini, bir şeyin sürdürebilir olup olmadığını çok uygun biliyor. Hasebiyle Suriye konusunda sonuncu hesabı yaptığını, daha fazla devam etmemeye karar verdiğini düşünüyorum” diye konuştu.

Fidan, bunun Putin’in ‘Esad’ı terk etmesi’ olarak algılanıp algılanamayacağı sorusuna, “‘Terk etti’ denilebilir mi bilemiyorum. Pek o denli görünmüyor. Sonuçta Esad, şu anda Moskova’da” dedi. İran’ın Esad idaresine dayanağını neden kestiği tarafındaki soru üzerine Fidan, “Bence İran da bütün seçenekleri tekrar hesapladı ve çok gerçekçi bir yaklaşım sergiledi” görüşünü paylaştı. Bakan Fidan, Rus üslerinin Suriye’de kalmasından yana olup olmadıklarına ait soruya, “Bu, Suriye halkının bileceği bir iş. Suriye halkına bağlı bir mevzu. Bir mutabakata varırlarsa bu, onların kararıdır yani göreceğiz lakin şu an gördüğümüz kadarıyla Ruslar, birliklerini yine konuşlandırma sürecindeler. Bu sürecin sonunda bunların ne kadarı Suriye’deki üslerde kalmaya devam eder, bilemiyoruz” karşılığını verdi.

‘ASKERİ MÜDAHALE İHTİMAL DAHİLİNDE Mİ?’

“ABD’nin Suriye’deki varlığının bilinenden iki kat fazla olduğunu biliyor muydunuz?” sorusu üzerine Fidan, sayılarının son haftalarda arttığını fark ettiklerini lisana getirdi. Fidan, ABD’nin Suriye’deki askeri varlığını ‘DEAŞ’la mücadele’ mazeretiyle artırdığını söyleyerek, “‘DEAŞ’la mücadele’ tabiri, daima bir mazeret olarak kullanılıyor. Birtakım şeyleri hakikat tanımlamak lazım. ‘DEAŞ’la mücadele’ dedikleri hadise, aslında tek bir işten ibaret: O da, DEAŞ mahkumlarını hapishanede tutmak. Hepsi bu. Ne yazık ki Amerikalı dostlarımız ve birtakım Avrupalı dostlarımız, teröristleri mahpusta tutmak için diğer bir terör örgütünü kullanıyor” dedi.

Bunun yanlışsız bir karar olmadığını vurgulayan Fidan, ‘DEAŞ mahkumlarının bulundukları yerde nasıl tutulacağı, PKK/YPG’nin tasfiyesi, Kürtlerin, Arapların ve Türkmenlerin temel hak ve güvenliklerinin nasıl sağlanacağı üzere hususlarda ABD ile anlayış birliğine varmaları gerektiğini’ söyledi. Türkiye’nin Suriye’nin kuzeydoğusunda YPG’ye yönelik askeri harekat yapıp yapmayacağı sorusu üzerine Fidan, “YPG, Türkiye’den, Irak’tan, Suriye’den, bir kısmı da Avrupa’dan gelmiş bireylerden yapay olarak ortaya çıkarılmış organize bir terör örgütüdür. Bu yapay terör örgütünün derhal dağıtılması gerektiğini düşünüyorum. Şu anda Suriye’de yeni bir idare var. Bence bu işi onlar halletmeli. Suriye’nin toprak bütünlüğü ve egemenliği bunu zarurî kılıyor. Bunun yapılması gerekiyor” formunda konuştu.

Fidan, bu sıkıntının Suriye’deki yeni idare tarafından ele alınmasının “tercih edecekleri yollardan biri” olduğunu belirterek, “Tercih edilen yol bu ancak bu olmaz ise o vakit biz elbette kendi ulusal güvenliğimizi korumak zorundayız” dedi. “Yani askeri müdahale ihtimal dahilinde mi?” sorusu üzerine Fidan, “Ne gerekiyorsa yapılır” yanıtını verdi.

YPG’nin Şam ile müzakere ederek tahlil bulmaları gerektiğini kaydeden Hakan Fidan, “Zira artık Şam’da yeni bir idare var. YPG/PKK’nın gerisinde artık Rusya, İran ve Esed rejimi yok” dedi. Fidan, Rusya, İran ve Esad’ın, YPG’ye üzerine oturacağı bir taban sunduğunu, ABD ve kimi Avrupa ülkelerinin de o yerdeki YPG’ye dayanak çıktığını belirterek, “Ama artık o yer ortadan kalktı. Şam’da artık yeni bir gerçeklik var. Şam’daki yeni idare, umarım bu sorunları ele alacaktır” tabirlerini kullandı.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, “Öte yandan YPG/PKK bizim ne istediğimizi çok yeterli biliyor. Biz, ülkemize yönelik rastgele bir tehdit görmek istemiyoruz. Mevcut tehditleri de potansiyel tehditleri de istemiyoruz” değerlendirmesinde bulundu.

‘GAZZE’DE ATEŞKES KONUSUNDA BİZ DE DAHA İYİMSERİZ’

İsrail’in taarruzları altındaki Gazze’de yakın vadede bir ateşkes ihtimalinin gerçekçi olup olmadığının sorulması üzerine Bakan Fidan, şunları kaydetti:

“Bugünlerde konuştuğum tüm ilgili aktörler daha optimist, biz de daha iyimseriz fakat bu bir temenniye mi yoksa bir gerçekliğe mi dayanıyor, tam emin değilim. Artık İsrail’in ve Hamas’ın, her iki tarafın tahlile yakınlaşmakta oldukları bir dereceye kadar yanlışsız lakin buna ne kadar yakınlar? Ortadaki uçurumu sahiden kapatabilecek derece yakınlar mı? Ateşkesi bu sefer sağlayabilecekler mi? Yakında daima bir arada göreceğiz.”

Hamas’ın da buna yakınlaşıp yakınlaşmadığı sorusu üzerine Fidan, Hamas’ın da buna yakınlaştığını söyledi. “İsrail ile İran ortasında bir savaş çıkmasından telaş duyuyor musunuz?” sorusuna Bakan Fidan, “Çok.” cevabını verdi. Bunun nedeninin sorulması üzerine Fidan, her ne sebeple olursa olsun, bu türlü bir şeyin olabileceğini, bu türlü bir ihtimalin bulunduğunu lisana getirdi. Fidan, “Bildiğim tek şey, İranlıların bu türlü bir savaş istemediği. Büyük çatışma olsun istemiyorlar. Biliyorsunuz, İranlı dostlarımızla görüşüyoruz. O görüşmelerde onlardan direkt aldığım bilgiler bu yönde” diye konuştu.

(ANADOLU AJANSI)