Genç bilim insanlarına Diyarbakır’da ödül yağmuru

11 yaşındaki görme engelli Çalışcı, astronominin konusunu görme engellilere anlatmak için bir kelamlık hazırladıklarını belirterek “Ben de bu kelamlık sayesinde gökyüzünü zihnimde canlandırabiliyorum.” dedi. Proje arkadaşı Melek Kenti Kutlu da projenin çıkışını, “Derste bir gün hocamız Bager’e bir soru sordu. ‘Gök isimlerinin hallerini nasıl daha kolay zihninde canlandırabilirsin?’ Bager de bunun üzerine ‘Gök cisimlerinin kabartıları olursa ve altında Braille alfabesiyle isimleri yazarsa daha güzel canlandırabilirim.’ dedi ve bunun üzerine projeyi geliştirdik.” kelamlarıyla anlattı.

Doğuştan görme engelli olan Çalışcı, tıpkı vakitte Beethoven hayranı bir piyanist. Çalışcı, müzikte “Kusursuz Kulak” olarak isimlendirilen bir müzik tonunun perdesini bir referans perdesi kullanmadan tanımlayabilme yeteneğine sahip. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, gelecekte ünlü bir piyanist olmak isteyen Çalışcı’ya geçen sene akustik bir piyano armağan etmişti.

DİYARBAKIR’DA FİNAL

Bu yıl 16’ncısı düzenlenen Ortaokul Öğrencileri Araştırma Projeleri Final Yarışı, Diyarbakır’da gerçekleştirildi. 5 günlük güçlü maratonda; Biyoloji, Coğrafya, Kıymetler Eğitimi, Fizik, Kimya, Matematik, Tarih, Teknolojik Tasarım, Türkçe ve Yazılım olmak üzere 10 alanda finale kalan 180 proje gayret etti.

İLGİNÇ TEMALAR

Çeşitli üniversitelerde öğretim üyeliği yapan akademisyenlerden oluşan heyet; ekolojik istikrar, besin güvenliği, tarım ve hayvancılık teknolojileri, dijital dönüşüm üzere araştırma projelerini kıymetlendirdi. Finalde yarışan projeler ortasında giyilebilir teknolojiler, sıhhat ve biyomedikal aygıt teknolojileri, afet idaresi, havacılık ve uzay ve sürdürülebilir kalkınma üzere temalar da dikkat çekti.

HEYECAN DORUKTA

Yarışmanın ödül merasimi, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Sezai Karakoç Kültür ve Kongre Merkezi’nde yapıldı. Merasime; Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Mehmet Fatih Kacır, TÜBİTAK Lideri Prof. Dr. Hasan Mandal, BİDEB Lideri Prof. Dr. Ömer Faruk Ursavaş, Diyarbakır Vali Yardımcısı Murat Yıldız, Diyarbakır Vilayet Ulusal Eğitim Müdürü Murat Küçükali’nin yanı sıra yarışmacı öğrenciler, öğretmenleri ve aileleri katıldı.

ANTALYA’YA 3 BİRİNCİLİK

Yarışmada 10 proje birincilik, 20 proje ikincilik, 30 proje üçüncülük, 30 proje de teşvik mükafatı aldı.  Antalya (3), Samsun, Rize, Balıkesir, Denizli, Adana, Hatay ve Manisa birincilik kazanan vilayetler oldu. Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Kacır ile TÜBİTAK Lideri Mandal, başarılı projelere mükafatlarını verdi.

VERİ GÜVENLİĞİ PROJESİYLE BİRİNCİ OLDU

Yarışmaya Denizli’den katılan 15 yaşındaki Hilal Keskin, matematik alanında “Pisagor Üçlülerinden Denklemlere Rasyonel Kriptografi” araştırması ile birincilik ödüllerinden birinin sahibi oldu. Projesini anlatan Keskin, “Günümüzdeki data transferinden çıkan sıkıntıların tahlilinin bir modülü olabilmek için bir şifreleme algoritması geliştirdim. Günlük hayatta kullandığımız iletileşme uygulamalarında bile bu art planda çalışan bir fonksiyon, bilgileri gizlemek. Şayet bunun kodunu yazabilirsek ki; ben de bunun için çalışmalarımı sürdüreceğim; günlük hayatta dataları inançlı bir formda aktarabilmemize çok büyük faydası olacağını düşünüyorum.” dedi.

GÖRME ENGELLİLER İÇİN SANAL ASİSTAN

“Görme engelli öğrencilerin okul içi bağımsız hareket maharetini artırmaya yönelik sanal asistan takviyeli artırılmış gerçeklik uygulaması tasarımı” projesiyle İzmir’den Eylül Çiftçi (14) ile Ege Arslan (14) yazılım alanında birincilik mükafatı aldı.  Eylül Çiftçi, projenin kıssasını şöyle anlattı:

KAPALI ORTAM NAVİGASYON

Bizim bir görme engelli arkadaşımız var, biz onunla 4 yıldır birebir sınıftayız, ona daima yardım eden kişi biz oluyorduk. Sanki onun bunu kendi kendine yapabilmesi nasıl olur diye düşündük ve bu projeyi yaptık. Biz bir taşınabilir uygulama tasarladık. Uygulama kapalı ortam navigasyon sistemi, ismi Adım Adım Gelecek. Bu sayede görme engelli arkadaşımızın gidebileceği yerler var en sık kullandığı yerler. Sesli bildirimler alıyor, sağa dön sola dön üzere. Bizim görme engelli arkadaşımız da denedi, böylece hareket edebiliyor.

ANKET YAPTIK: Doğuştan yüzde 90 görme engelli, yemek yiyemiyor, sınıflar ortasında geçişte sorun yaşıyordu. Biz de 5. sınıftan beri ona yardım ederken bu gereksinimini gözlemledik. Daima yanında olamayacağımız için bu fikirden yola çıktık. Bu durum öteki görme engelliler için de kelam konusu mu diye bir anket çalışması da yaptık. Uygulamayı denettiğimizde çok yararlı olduğunu gördük, bize muhtaçlığı olmadan ilerleyebileceğini görmüş olduk.

ENGELSİZ ASTRONOMİ

Engelsiz Astronomi Sözlüğü projesi ile teşvik mükafatı alan 11 yaşındaki Muşlu Bager Çalışcı, iki arkadaşıyla birlikte teşvik mükafatı aldı. Çalışcı, “Astronominin konusunu görme engellilere anlatmak için bir kelamlık. Ben de bu kelamlık sayesinde gökyüzünü zihnimde canlandırabiliyorum.” derken proje arkadaşı Melek Kenti Kutlu, “Derste bir gün hocamız Bager’e bir soru sordu. ‘Gök isimlerinin hallerini nasıl daha kolay zihninde canlandırabilirsin?’ Bager de bunun üzerine ‘Gök cisimlerinin kabartıları olursa ve altında Braille alfabesiyle isimleri yazarsa daha güzel canlandırabilirim.’ dedi ve bunun üzerine küme oluşturduk.” sözlerini kullandı.

KUSURSUZ KULAK

Doğuştan görme engelli olan Çalışcı, tıpkı vakitte Beethoven hayranı bir piyanist. Çalışcı. müzikte kusursuz kulak olarak isimlendirilen bir müzik tonunun perdesini bir referans perdesi kullanmadan tanımlayabilme yeteneğine sahip. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, gelecekte ünlü bir piyanist olmak isteyen Çalışcı’ya geçen sene akustik bir piyano ikram etti.

KENDİNİ TEMİZLEYEN MASKE

Yarışmaya Muş’tan katılan Reber Dava (13) ile Efe Alikaya (13) da Mikro Plastik Üretmeyen, Biyobozunur, Kendini Temizleyebilen, Antimikrobiyal, Kovid-19’u etkisizleştiren bakır sülfür nanoparçacıklı maske projesiyle biyoloji alanında teşvik mükafatı aldı. Reber Dava, geliştirdikleri maskede hiç bakteri üremediğini söz ederken Efe Alikaya “Bizim maskemiz maskeye gelen virüsü de öldürdüğü için; elimize geçmesini de önlüyor, o yüzden olaylarda düşüş sağlayabilir.” dedi.

31 BİN ÖĞRENCİ KATILDI

Yarışma, ortaokul öğrencilerinin temel, toplumsal ve uygulamalı bilim alanlarında çalışma yapmasını, bu çalışmaları yönlendirmeyi ve öğrencilerin bilimsel gelişimlerine katkı sağlamayı hedefliyor. Bu yıl yarışa 4 bin 583 okuldan 13 bin 585 erkek ve 17 bin 416 kız öğrenci olmak üzere toplam 31 bin 1 öğrenci katıldı. 2021 yıla oranla müracaatlarda yüzde 53 oranında artış gerçekleşti. Öğrenciler, bu yıl toplamda 23 bin 968 proje başvurusu yaptı.

BÖLGE FİNALLERİ

28-31 Mart 2022 tarihleri ortasında Adana, Ankara, Bursa, Erzurum, İstanbul Asya,  İstanbul Avrupa, İzmir, Kayseri, Konya, Malatya, Samsun, Van’da bölge finalleri standı düzenlendi. Yapılan ön değerlendirmeyi geçen bin 218 proje ortasından 57 vilayet ve 148 farklı okuldan 336 öğrencinin hazırladığı 180 proje Diyarbakır’daki finale katılma hakkı elde etti.