Günün köşe yazısı: Tarikat tarihine farklı bakış… Türkiye Nakşi Halidi Cumhuriyeti’dir…

soL Haber Portalı’ndan Orhan Gökdemir, bugün kaleme aldığı “Karanlık Yol’a reddiye” başlıklı köşe yazısında Türkiye’deki cemaatler ortasında en fazla mensubu bulunan Nakşibendî tarikatının Hâlidiyye Kolu’nu yazdı. Gökdemir, Nurculuğun da bir Nakşibendiyye kolu olduğunun altını çizerek, “Yeni Türkiye’nin normalidir bu. Zira artık devlet devlet değil, irice bir tarikattır, cumhuriyet de Nakşibendi-Halidi cumhuriyetidir” dedi.

“Mezhepler ve tarikatlar, birer inanç olmaktan çok birer duvardır” yorumunu yapan Gökdemir, Anadolu Türkmenleri ortasında İran’da devletleşen “Safevi tarikatı” için oluşan sempatiye karşı Osmanlı’nın, İran sonuna Sünni Kürtleri yerleştirerek duvar ördüğünü yazdı.

Gökdemir, Şah İsmail ile Yavuz Sultan Selim ortasındaki çabanın İran ve Türk halkının hayatını etkilemeyi sürdürdüğü yorumunu yaptı. “İran’da Şiilikten esinlenen şeriatçı bir rejim var ve Türkiye Sünniliği tahkim etmeyi, Aleviliği itip kakmayı sürdürüyor” diyen Gökdemir, “Aleviler konar göçer köylülerdi ve Bektaşilik onun kentli versiyonuydu. Osmanlı, Aleviliği itip kakarken Bektaşiliği destekledi, devşirme ordusunun manevi eğitimini onlara bıraktı. Osmanlının Alevileri ezmeye gönderdiği ordu Bektaşilerin yetiştirdikleriydi. (…) Alevilikte birebir soydan olmak değerliydi, dışarıdan girilemiyordu. Değişik yollarda ilerlediler. Sonra nasıl birleştikleri, Alevi-Bektaşi inancı, bir sorudur… Ancak sonunda devletlu Bektaşilik de devletle yüzleşmek zorunda kaldı” dedi.

“SÜNNİ YEŞİLİ” YAVUZ SULTAN SELİM İLE BAŞLADI…

“Bizim devlet geleneğimiz tarikatların kucağında doğdu” görüşünü savunan Gökdemir, yazısında şunları tabir etti:

“II. Murat Bayramiydi. Bu tarikatın kurucusu ‘Hâce’ Bayramı Veli, ‘Hâce’ Bektaşi Veli ile birlikte, Osmanlının birinci periyodunun en değerli iki tarikatıdır. Hâce, hacılığa değil hocalığa bir göndermeydi. Her ikisi de Anadolu’ya göçerken geçtiği bütün coğrafyaların rengini almış, karşılaştığı bütün inançların kokusuna bulanmıştı. Bu halleriyle hem İslam’dı hem İslam dışıydı.

Yavuz Selim Sümbüli, Yasal Süleyman Gülşeniydi. Sünbülilik biraz tuhaf bir tarikattı. Gülşenilik Mevleviliğin bir versiyonuydu. I. Abdülhamit Nakşibendi, II. Abdülhamit Şazeliydi. III. Selim Mevlevilikte, Abdülmecid Cerrahilikte karar kılmıştı. Abdülaziz Bektaşi, Mehmet Reşat Mevleviydi. V. Murad çağdaş bir yol tutturmuş Mason olmuştu; 112. İslam halifesidir. Ancak her halükârda Bektaşi kızılının solduğu Sünni yeşilinin baskın hale geldiği bir tablodur bu. Sünni yeşili Osmanlı sarayının rengidir nihayetinde ve tarihini Yavuz Selim ile başlatabiliyoruz.”

İLK “ILIMLI İSLAM” PROJESİ

“Yavuz Selim’in hayatı neredeyse İran Safevi devleti ile didişerek geçti. (…) Kızılbaş isyanları iktidarını zorluyordu. Bu isyanları Ululuğu isyanları takip etti. Selim, her hareketinde gerisinden emin olmaya çalıştı, her dış seferi bir iç sefere dönüştü. Sınıf savaşının din ve mezhep savaşı üzere göründüğü bir vakit aralığıdır. Ezilenler Türkmen Kızılbaşlardı, bu nedenle, iktidarına karşı bütün hareketler Sultana ayrımsız bir Kızılbaş ayaklanması olarak görünüyordu.

Selim, Safevi Şah İsmail’i durdurmayı ve Kızılbaş isyanlarını bastırmayı başardı. Lakin son zafer şimdi çok uzaklardaydı. Ululuğu isyanları sürüyor, Kızılbaşlar her yerde ayaklanmaya hazır bekliyordu. Sorunun en son tahlili için İran ile Anadolu toprakları ortasına bir ‘duvar’ örmekten öteki yol yoktu. Duvar Sünnilikti. Mısır Seferi sonucunda ‘kutsal topraklar’ Osmanlı hâkimiyetine girmişti. Orada ele geçirdiği kutsal emanetleri toplayıp İstanbul’a taşıdı. Mısır’da ‘keşfedilen’ kelamda son Memluk Halifesi III. Mütevekkil İstanbul’a gelip halifeliği sultana devretti. Böylelikle Hilafet Abbasi soyundan Osmanlı soyuna geçmiş sayıldı. Bütün bunları birinci ‘ılımlı İslam’ projesi sayabiliriz. Şiiliği kuşatma ve Kızılbaşlığı bastırma gereksiniminden üretilmiştir.”

Osmanlı sarayı Kızılbaşlardan ürktüğü için Sünni oldu ve devlet içinde Sünni tarikatların örgütlenmesinin yolunu açtı. Hayat inançtan evvel geliyordu ve hayat devletin tarikat tercihlerini de belirliyordu. Başlangıçta Kızılbaşlığın panzehri olarak onun kentli ve ölçülü bir versiyonu olan Bektaşilik desteklendi, kollandı. Yeniçerilik sarayın önünde bir mahzur olarak dikilince bu ocakla birlikte onunla özdeşleşmiş olan Bektaşiliği de kaldırıp attı. Yerine evvel Mevleviliği, o da olmayınca Nakşibendiliği koydu. Nakşibendilik Sünni bir tarikattı. Sarayın isteklerine çok uygundu ve böylelikle devletlû bir tarikat haline geldi. Hala öyledir.”

HALİDİLİĞİN DOĞUŞU…

Gökdemir, Halidiliğin doğuşunu yazısında şöyle anlattı:

“Kaderin cilvesi, Kızılbaşların İran’a meyletmesini önlemek için tercih edilen Nakşibendilik İran çıkışlı bir tarikat. Görünüşte şeriata, Kuran’a ve hadislere sıkı sıkıya bağlıydı lakin gerçekte tarikat içinde pragmatizm kararını sürdürüyordu. Kaynaklar eski İran inançlarının tarikatın oluşumunda tesirli olduğunu haber veriyor. Bu senkretik yapısına rağmen tutucu, padişahçı, hilafetçi, şeriatçı bir tarikat Nakşibendilik.

1826’da, Hadiseyi Hayriye vesilesiyle, Osmanlı Nakşilikte karar kılınca bunun İmparatorluğun öbür topraklarında da tesiri oldu. Süleymaniye’de Halidilik o devlet dayanağı vesilesiyle ortaya çıktı. Süleymaniyeli Molla Halid, geleceğin öbür bir yolu işaret ettiğini hissetmişti. Eski inançlarını bir yana bıraktı, Nakşi oldu. Süleymaniye’den İstanbul’a sıçradı. Saray da kullanışlı bir aparat bulduğunu fark etmişti. Molla Halid’in tarikatı o yoldan ilerledi. Halidilik devletlu bir tarikattır. Ancak bununla birlikte Nakşibendiliğin en gerici, en yobaz, en şeriatçı halidir.

Molla Halid talebelerinin yakın tarihin bütün karşı devrimlerinde bir formda dahli var haliyle. 31 Mart gerici ayaklanması bu tarikatın önderliğinde gerçekleşti, Kurtuluş Savaşında direnişin düşmanı. Pir Said ayaklanması, Menemen isyanı bu tarikatın becerisi.”

“NURCULUK VE SÜLEYMANCILIK”

Orhan Gökdemir, Nakşibendî tarikatının Hâlidiyye kolu dışında Nurculuk ve Süleymancılık üzere “zehirli meyvesi” olduğunu savunurken, Nurculuğu bir tarikata dönüştürenlerin de FETÖ mensupları olduğunu belirtti. Gökdemir yazısına şöyle devam etti:

“Halidilik Nakşiliğin tek zehirli meyvesi değil. Tarikat doğuşundan bu yana 20 yakın filiz vermiş. Birçok silinip gitmiş. Bugüne kalan kollardan ikisi Said-i Nursi’nin kurduğu Nurculuk ve Süleyman Hilmi Tunahan’ın ismine yazılı Süleymancılık. Said, Bitlis doğumlu bir Kürt. Süleyman Hilmi, Romanya’nın Silistre kentinden. Bu kadar farklı kültürlerden gelen iki adamın birebir tutuculukta birleşmesi farklı ve üzerinde düşünülmesi gereken bir hadise.

Said’in birinci faaliyetleri Osmanlı periyodunda. Abdülhamit’in buyruğuyla gözaltına alındı, akıl hastası olduğuna karar verildi ve bir akıl hastanesine kapatıldı. Cumhuriyet periyodunda de pek çok defa kovuşturulup, tutuklandı. 1925’te Pir Said isyanına katıldığı gerekçesiyle sürgüne gönderildi. Buna karşılık tıpkı Necip Fazıl gibi Demokrat Parti devrinin muteber adamıydı. Yaşadığı periyotta bir tarikat olmaktan-kurmaktan çok uzaktı. Nurculuğu bir tarikata dönüştürenler, onun yazdıklarını propaganda etmeyi bir ‘hizmet’ olarak kabul eden Fethullahçılardı. Tarikat gibisi bir yapıydı Fethullahçılar, bâtın örgütle tarikatın tuhaf bir karışımıydı. Tabloyu tamamlamak için son parçayı, Nakşibendilikten gelen Necip Fazıl’ın kurucusu olduğu ‘Büyük Doğu’ fikriyatını da ek etmek gerekir. Cumhuriyet periyodu tarikatlar tablosudur bu.”

“YENİ TÜRKİYE’NİN NORMALİ”

“Nakşibendiliğin Said-i Nursi’ye hizmet kolu yaz ortasında geride kalan Halidilere darbe yapmaya kalkışınca herkes Fethullahçıların tarikatın bir ‘ahtapot gibi’ her yanı sardıklarını fark etti. Her yerde örgütlenmişler, bütün mevkileri ele geçirmişler, devleti bir tarikata dönüştürmüşlerdi.

Halbuki yeni Türkiye’nin normalidir bu. Zira artık devlet devlet değil, irice bir tarikattır, cumhuriyet de Nakşibendi-Halidi cumhuriyetidir. Nakşibendiliğin Işıkçıları kovuşturulurken, Süleymancıları, İsmailağacıları, İskenderpaşalıları kollanır. Bir tarikat masraf bir tarikat gelir, bir tarikat iner bir tarikat biner. Ve artık biliyoruz, tarikatlar, ardında devlet durmayınca müzeliktir.

Tarikat, Karanlık Yol, haliyle Halidi tarikatı demektir. Bizim, Bektaşilikle yahut Mevlevilikle ilgilenmemiz için bir neden yoktur. Kemalistler de tarikatlar kapatırken Mevleviliği müze ilan ederek açık tutmuştur. Zira kapatmak istedikleri tarikat Nakşi-Halidi tarikatıdır. Osmanlıda iktidarda hisse sahibi olanlar onlardır, günlük hayat onların denetimindedir ve laik bir cumhuriyet için Nakşi-Halidiliği kapatmak koşul olmuştur. Bizim için de tarikat Halidiliktir. Zira, dün olduğu üzere bugün de bu tarikatın ardında devlet var.”