İngiltere’yi ‘postmodern Thatcher’ yönetecek!

Partiye 3 Temmuz 2022 ve öncesinde katılmış olanlar 2 Eylül’e kadar internet üzerinden veya posta yoluyla kullandıkları oylarla seçilen isim Liz Truss oldu.

Haftalarca süren ve dışişleri bakanının eski maliye bakanı Rishi Sunak ile karşı karşıya geldiği, liderlik yarışının ardından, Muhafazakar Parti üyelerinin oylamasında Truss, 81.326 ile 60.399 oy alan Sunak’a karşı galip geldi.

‘Enerji krizini halledeceğim’

Sonuçların açıklanmasının ardından Truss, “Vergileri azaltmak ve ekonomimizi büyütmek için cesur bir plan sunacağım” dedi. Enerji krizine dair de açıklamalarda bulunan Truss, “İnsanların enerji faturalarıyla uğraşırken, aynı zamanda enerji arzıyla ilgili uzun vadeli sorunlarımızla da ilgilenerek enerji krizini halledeceğim” dedi.

Boris Johnson ise istifasını resmen sunmak için Salı günü Kraliçe Elizabeth ile görüşmek üzere İskoçya’ya gidecek. Yeni Başbakan Truss’ın da onu takip etmesi bekleniyor. İskoçya ziyareti sırasında Kraliçe, Truss’tan bir hükümet kurmasını isteyecek.

Truss’ın vaadleri:

Geçen yıl içerisinde artırılan sosyal sigorta primlerini yeniden düşürmeyi

2023 yılında yüzde 19’dan yüzde 25’e çıkarılması planlanan kurumlar vergisi artışını iptal etmeyi

Enerji fiyatlarına “yeşil” projelere harcanması için eklenen vergiyi askıya almayı

Vergi kesintilerini Covid borçlarını daha uzun vadeye yayarak karşılamayı

Ülkenin farklı bölgelerinde serbest ticaret bölgeleri yaratmayı

Savunma bütçesi için belirlenen hedefi 2026 için yarım puan artırarak GSYİH’nın yüzde 2,5’u, 2030 için yüzde 3’üne çıkarmayı vadetti.

Truss’ın, 11 yıl boyunca ülkenin başbakanlığını yapan Muhafazakar Parti’nin eski lideri Margaret Thatcher’ın uyguladığı politikaları bugüne taşımak istediği biliniyor. Truss bu sebeple “Thatcher’ın kopyası olmakla” eleştiriliyor.

Ülkede Johnson’ın istifası ardından “genel seçim” beklentisi yaşanmıştı ancak İngiltere’de, bir Başbakan istifa açıklaması yaptığında bu otomatik olarak bir genel seçim anlamına gelmiyor. İngiltere’de genel seçimin, en geç Ocak 2025 tarihine kadar yapılması bekleniyor ama yeni başbakan Truss, bu tarihten önce seçim kararı alma yoluna gidebilir.

Türkiye’ye yönelik Ruanda çıkışı

Parti liderliği ve Başbakanlık yarışının başlarında Truss, çok tartışılan göçmenleri Ruanda’ya gönderme planına Türkiye’yi de katmak istediğini söylemişti. Truss, milletvekillerine eğer Başbakan olursa iki ülke arasında müzakerelere başlayacağını aktarmıştı. Truss’ın bu sözleri Türkiye’de çok konuşulmuş ve tepki çekmişti.

Liz Truss kimdir?

Eski Dışişleri Bakanı ve Muhafazakar Partinin yeni lideri Liz Truss,1975 Oxford doğumlu, evli ve iki çocuk annesi. 1983’de taşındıkları İskoçya’nın Paisley kentindeki okulunun tiyatro kolunun sahnelediği bir oyunda ülkenin o dönemdeki güçlü başbakanı ve Muhafazakar Parti lideri Margaret Thatcher’ı canlandırmıştı.

Truss, “Demir Leydi” olarak bilinen Margaret Thatcher’a gerek politik duruşu gerekse de tarzına öykünmesiyle de sık sık gündeme geliyordu. Muhafazakar Parti liderliği için yapılan ilk münazarada Truss’ın giydiği kıyafetle 1979’da Margaret Thatcher’ın kullandığı bir kıyafet arasındaki benzerlik dikkat çekmişti. Bu durum Truss’ın Thatcher’ı kopyaladığı yorumlarına neden olmuştu.

Johnson’ın istifasına giden süreç

İngiltere Başbakanı Johnson, Başbakanlık Ofisi 10 Numara’da Covid-19 salgını sırasında karantina kurallarını ihlal eden partiler düzenlenmesi nedeniyle eleştiri ve istifa baskısı altındaydı. Bu partilerden biri nedeniyle para cezası da alan Johnson, kendi partisinin bazı milletvekilleri ve muhalefet tarafından parlamentoya yalan söylemekle suçlandı.

Her ne kadar kan kaybetse de Johnson, lideri olduğu Muhafazakar Parti içinde 6 Haziran’da güven oylamasını 148’e karşı 211 oyla kazandı. Johnson’u istifaya götüren olaylar zincirindeki son halkayı ise Muhafazakar Parti milletvekili ve partinin Grup Yöneticisi Chris Pincher’a yönelik taciz suçlamalarından haberdar olmasına rağmen, Pincher’a partide görev vermesi oldu.

Başbakanlık Ofisi 10 Numara’dan daha önce yapılan açıklamada, Johnson’ın Pincher’la ilgili taciz iddialarından “haberdar olmadığı” belirtilmesine rağmen sonrasında Johnson’ın 2019’da Dışişleri Bakanı olarak görev yaptığı dönemde Pincher’la ilgili şikayetler hakkında bilgilendirildiği ortaya çıktı.

Bunun ardından Johnson’un kabinesindeki 5 bakan istifa etti. Baskılara daha fazla dayanamayan Johnson, 7 Temmuz’da iktidardaki Muhafazakar Parti liderliğinden istifa ettiğini, yeni lider seçilene kadar başbakanlık görevini sürdüreceğini açıkladı.