İran ve AB nükleer anlaşma için “son metni” ortaya koydu

İran, ABD ve AB arasındaki İran nükleer anlaşmaya geri dönüş müzakereleri aylar sonra 4 Ağustos’ta yeniden Avusturya’nın başkenti Viyana’da başlamıştı. Viyana’da sona eren 4 günlük dolaylı görüşmelerin ardından 2015 İran nükleer anlaşmasını yeniden canlandırmak için AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, “son metni” ortaya koyduğunu aktardı. Borrell, “Müzakere edilebilecek olan şey müzakere edildi ve şu anda nihai bir metinde. Ancak her teknik konunun ve her paragrafın arkasında başkentlerde alınması gereken siyasi bir karar var” ifadelerini kullanarak, “Bu cevaplar olumluysa, bu anlaşmayı imzalayabiliriz” dedi.

Borell’in açıklamasından önce üst düzey bir AB yetkilisi gazetecilere verdiği demeçte, 15 aydır müzakere edilen metinde daha fazla değişiklik yapılamayacağını ve taraflardan en fazla birkaç hafta içinde nihai bir karar beklediklerini ifade etmişti. Yetkili, “Bu bir paket öneri. 20. sayfaya katılıp, 50. sayfaya katılamazsınız. Evet ya da hayır demek zorundasınız” demişti.

ABD ANLAŞMAYA HAZIR

ABD Dışişleri Bakanlığından bir sözcü, ABD’nin AB önerileri temelinde resmi olarak Kapsamlı Ortak Eylem Planı (JCPOA) olarak adlandırılan anlaşmayı yeniden canlandırmak için bir anlaşmaya hızla varmaya hazır olduğunu ifade etti.

İRAN, ANLAŞMANIN YENİDEN CANLANDIRMA OLARAK GÖRÜLMEMESİNİ TALEP ETTİ

İranlı yetkililer ise, İran’daki istişarelerin ardından “ek görüş ve değerlendirmelerini” müzakereleri koordine eden Avrupa Birliği’ne ileteceklerini söyleyerek, AB’nin önerilerini nihai olarak görmediklerini belirttiler. İran tarafı ayrıca, ABD ve diğer Batılı güçlerin anlaşmayı yeniden canlandırma dışında görmelerini talep etti.

NÜKLEER ANLAŞMAYA DÖNÜŞ MÜZAKERELERİ

Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyinin 5 daimi üyesi (İngiltere, ABD, Çin, Fransa, Rusya) ve Almanya ile İran arasında 2015 yılında “Kapsamlı Ortak Eylem Planı” adı verilen ve İran nükleer faaliyetlerinin denetlenmesini içeren anlaşma imzalanmıştı. Eski ABD Başkanı Donald Trump 2018 yılında tek taraflı olarak anlaşmadan çekilmiş, İran yönetimi de nükleer faaliyetlerini anlaşma öncesine döndürmüştü. Bunun üzerine ABD yönetimi, İran’ı ağır ekonomik yaptırımlarla hedef almıştı. Nükleer anlaşmaya dönüş için Avusturya’nın başkenti Viyana’da Nisan 2021’de İran, Fransa, Rusya, Çin, İngiltere ve Almanya arasında müzakerelere başlanmıştı. ABD Başkanı Joe Biden’ın Kasım 2021’de göreve başlamasıyla ABD’nin de anlaşmaya dönmesi için görüşmeler yürütülüyordu ancak müzakereler geçtiğimiz mart ayında farklı nedenlerle durdurulmuştu.