İsrail gazını bölgesel gerilim yavaşlattı

Mehmet KAYA-ANKARA

Avrupa Birliği, İsrail ve Mısır’ın haziran ayında, İsrail ve Mısır gazının Mısır’da kurulacak sıvılaştırma tesisleri ile LNG olarak Avrupa’ya ihracatına yönelik mutabakat zaptı imzalanmasıyla, Doğu Akdeniz gazının Avrupa’ya Türkiye üzerinden iletilmesine yönelik proje üzerinde konuşmalar yavaşladı.

İsrail tarafı, bu anlaşmanın Türkiye ile olan doğalgaz işbirliği arayışlarına engel olmayacağını söylese de mevcut gaz miktarı açısından Türkiye projesine uzun vadeli bakılmaya başlanacağı yönünde yorumlar yapılıyor. Diğer yandan, İsrail’in bölgede gaz arayışlarını hızlandırmasıyla olası yeni keşifl erin bu projeyi de etkileyeceği belirtiliyor. Türkiye de uzun sürenin ardından Doğu Akdeniz’de tekrar gaz arayışına başladı. Bu kez, sondaj gemisiyle başlayan çalışmalarla Türkiye de bölgedeki varlığını gösteriyor.

Avrupa 5 milyar metreküp gaz istiyor

Türkiye ile İsrail arasında doğalgazın Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşınmasına yönelik proje bazlı resmi bir görüşmenin olmadığı kaydedildi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, nisan ayında İsrailli gazetecilere Türkiye’nin bu işbirliğine istekli olduğunu ve enerji alanında büyük bir işbirliği potansiyeli gördüklerini belirterek, Türkiye’nin tavrını açıklamıştı.

Türkiye, KKTC’nin de dahil olacağı bir proje ile Doğu Akdeniz gazının Avrupa’ya boru hattı aracılığıyla eriştirilmesi konusunda uzun zamandır zemin yokluyor. Ne var ki, Mısır’da sıvılaştırma yapılarak Avrupa’ya gaz sevkinin 2030 vadeli olarak planlanması bazı işaretler veriyor. Bu yolla İsrail’in gazının da eklenmesiyle bir-iki yıl içinde Avrupa’ya halen 3 milyar metreküp seviyelerde olan Doğu Akdeniz’den gaz ihracatının 5 milyar metreküpe çıkmasını Avrupa’nın yeterli görebileceği yorumları yapılıyor. 2030’da Avrupa’da diğer alternatif kaynaklara bağlı olarak gaz talebinin artmayacağı döneme giriş olarak bakılıyor.

Ayrıca Kıbrıs Rum kesiminde bulunan sıvılaştırma tesislerine de bazı şirketlerin yatırım yapabileceği, Doğu Akdeniz’de batılı ülkelerin şirketlerinin çıkardıkları gazları bu ülkede sıvılaştırarak Avrupa’ya nakletmesiyle de ilave bir kapasite oluşmasının mümkün olduğu vurgulanıyor. Bütün bu projelerin doğalgaz fiyatlarındaki gelişmelerle de bağlantılı olacağı vurgulanıyor.