17 Ağustos Depremi’nin üzerinden 23 yıl geçti. Merkez üssü Kocaeli Gölcük olan 7,4 büyüklüğündeki zelzele İstanbul, Bolu, Bursa, Eskişehir, Kocaeli, Sakarya ve Yalova’da can ve mal kaybına neden olmuştu. Resmi kayıtlara nazaran 17 bin 480 kişinin hayatını kaybettiği zelzelede fay çizgisinin ortasının kırılması ‘Büyük Marmara Depremi’nin ne vakit meydana geleceğiyle ilgili tasa yaratıyor.
İstanbul’da büyük bir sarsıntının beklenmesine karşın birçok vatandaş riskli binalarda ömürlerini sürdürmeye korkarak devam ediyor. Fatih, Sultangazi, Bağcılar, Bahçelievler üzere ilçelerde kolonları hasarlı, demirleri çürümüş ve paslı 40 yaşın üstünde birçok bina bulunmakta.
‘RİSKLİ FAKAT YAPACAK BİR ŞEY YOK’
Sultangazi’de 35 yıllık bir binada oturan Mustafa Şen “1999 zelzelesini yaşadım. Kamyonun zirvesinde günlerce kaldık. Ancak döngü yeniden kendi meskenine döndürdü. Eski bir bina. Riskli bina lakin yapacak bir şey yok. En az kira 2 bin 500 lira. Ben mesken sahibiyim. Yeni ve sağlam bir meskene geçemem. Yeni binaya geçsek 5 bin lira kirası var. Korkuyorum lakin yapacak bir şey yok. İmkânım olsa çeker giderim lakin imkanım yok” dedi.
‘APARTMAN SALLANDIĞI İÇİN ŞİKÂYET ETTİM LAKİN GERİ DÖNÜŞ OLMADI’
Bahçelievler’deki 44 yıllık binada oturan Yeşim Güler de “Bir kamyon geçtiğinde apartmanımız oynuyor. Bardaklar ses yapıyor, vitrinimiz oynuyor. Endişeden ötürü burada çok fazla kalmıyorum. Buraya iki günlüğüne geldim. Kendi konutumda duramıyorum.
1999 sarsıntısını yaşadığım için o kaygıyı hala yaşıyoruz. Kızlarım geldiğinde konutta kalamıyorlar. Ben konut sahibiyim. Apartman sallandığı için şikayetlerde de bulundum fakat geri dönüş alamıyoruz” diye konuştu.
‘KORKUYORUZ FAKAT YAŞAMAYA DEVAM EDİYORUZ’
Bağcılar’da yaşayan Mehmet Bulut da “30-40-50 yıllık binalar var. Binalarda da çatlak var lakin bir biçimde oturuyoruz. Biz korkuyoruz. İstanbul genelinde yapılaşma olarak buradaki sokaklar çok dar, binaların hepsi bitişik. Sağımdaki binayı elle itseniz yıkılacak derece bir bina.
Balkonun demirleri çürümüş. Korkuyoruz lakin bir formda yaşamaya devam ediyoruz. Sıva çatlağı olduğu söylendi. Benim dairemde var bir çatlak. Bir değil 3-4 çatlak var. Biri kolonda lakin sıva çatlağı denilip insanların gönlüne ferahlık veriyorlar lakin değil. Buradaki 20 binayı araştırsalar tahminen bir tanesi sağlam çıkar” tabirlerini kullandı.
‘HER AN SARSINTI OLUR DİYE ÇOCUKLARIMI YANIMDAN AYIRMIYORUM’
Bağcılar’daki 40 yıllık binada kiracı olarak yaşayan Mezgin Göçer “Bütçem bu konuta uydu ve mecburiyetten geldim. Öbür konutların kiraları çok kıymetliydi. Ekonomik koşullardan ötürü geldim. Çocuklarımla bu binadayım en büyük endişem da sarsıntı. Sarsıntısı yaşadım. Hala üzerimde bir dehşet var.
Çocuklarımı her an sarsıntı olur diye yanımdan ayıramıyorum. Daima yanımdalar korkuyoruz. Bayağı çatlak var. Balkonların art tarafları daima hasarlı. Büyük bir zelzele bekleniliyor lakin mecburiyetten kalıyoruz. Buradan çıkıp diğer bir yere kiraya gitsek 5-6 binden başlıyor. Tek değilim, herkes öyle” dedi.
‘YIKILMASIN İSTİYORUM ZİRA BİNAMIZ YIKILIRSA BİZ MECBUR ÇIKACAĞIZ’
Daha evvelce kolonu çöken Bağcılar’daki binada kiracı olarak yaşayan Zeynep Aslan “50 yıllık bina. Daha evvel zelzele görmüş yıkılmamış fakat iki sene evvel art taraf çatladı. Takviye verdiler. 2 ay bir odada yaşadık. Bir kenar öbür kenara kadar yıkıldı. 3-4 kolon dayanak yaptılar. Korksak da korkmasak da diğer yer kiralayamıyoruz. Mecbur yaşıyoruz içinde. Yıkılmasın istiyorum zira binamız yıkılırsa biz mecbur çıkacağız” tabirlerini kullandı.
DEPREM SİGORTALI KONUT SAYISI İSTENİLEN DÜZEYLERE ULAŞAMADI
Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) bilgilerinden aktarılan bilgiye nazaran, binlerce can kaybına ve milyarlarca dolar ekonomik ziyana yol açan sarsıntının akabinde 23 yıl geçmesine karşın sarsıntı sigortalı konut sayısı her geçen yıl artsa da hala istenilen düzeylere ulaşılamadı.
Halihazırda Türkiye genelindeki 20 milyon 32 bin konuttan yüzde 53.90’ı, yani 10 milyon 795 bin 698 konut için zelzele sigortası yaptırıldı. Şimdi 9 milyon 236 bin 302 konutun Zarurî Sarsıntı Sigortası bulunmuyor.
Ülkede en ağır kentleşmenin yaşandığı ve 6 milyon 840 bin konutun yer aldığı Marmara, zelzele sigortasına en fazla ilgi gösteren bölge oldu. Bölgede yüzde 62.90’lık oranla 4 milyon 302 bin 607 konutun Zarurî Zelzele Sigortası bulunuyor.
İSTANBUL DA 1.6 MİLYON KONUTUN ZELZELE SİGORTASI YOK
Uzmanlarca büyük bir zelzele beklenen ve ‘ekonominin başkenti’ olarak isimlendirilen İstanbul’da sigortalılık oranı Marmara Bölgesi ortalamasının üzerine çıkmış durumda. Mega kentte bulunan 4 milyon 153 bin konutun 61.9’unun sigortalı olduğu görülürken, zelzele sigortası bulunmayan konut sayısı ise 1 milyon 582 bin 505 adet olarak kayıtlara geçti.
Uzmanlar, sarsıntıya karşı konutlara DASK yaptırılması, riskli binaların güçlendirilmesi ve gerekirse dönüştürülmesi davetinde bulundu.