İşte o fabrika!

LEVENT KÖPRÜLÜ – Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yanı sıra 4 binden fazla davetli eşliğinde resmen hizmete açılan Türkiye’nin Arabası Teşebbüs Grubu’nun (TOGG) Gemlik’teki tesisleri, uzun vakittir merak konusuydu. Hakikaten tesislerin içi yalnızca Cumhurbaşkanı Erdoğan ve beraberindeki heyet tarafından gezilmiş, tesisin kısımlarının son haline ait çok fazla bilgi yer almamıştı basında…

Togg’un davetlisi olarak Gemlik Kampüsü’ne giderek hazırlıkları yerinde görme ve üretilecek birinci model olan C-SUV’u test etme imkanı bulan gazeteciler ortasında, Milliyet’i temsilen ben de yer aldım. 1.2 milyon metrekarelik alan üzerinde inşa edilen yerleşkede, 230 bin metrekare kapalı alanda “gövde”, “boya” ve “montaj” tesislerinin yanı sıra “Ar-Ge Merkezi”, “Tasarım Merkezi”, “Prototip Geliştirme ve Test Merkezi”, “Strateji ve İdare Merkezi”nin yanı sıra “Kullanıcı Tecrübe Parkı” üniteleri yer alıyor.

Daha evvel kaba inşaatı tamamlandığı sırada gittiğimizde göze çarpan ve “naylonlarıyla” duran mavi renkli 250 robot, artık tesis içindeki yerlerine monte edilmiş ve çalışmalara çoktan başlamış. Ağır olarak “gövde bülümü”nde göze çarpan robotlar, burada basılmış halde gelen ana gövde modüllerini birbirine kaynaklayıp aracın ana gövdesini oluştururken, gövde de tekrar ağır olarak robotların çalıştığı boyahaneye gidiyor.

Mart ayında gazlayacak

Burada titizlikle boyanan ve paslanmaya karşı katoferez sürecine tabi tutulan akabinde da fırınlara yollanan araçlar, “Montaj” kısmında artık birleştiriliyor ve fabrikadan çıkacak hale geliyor. Hala fabrika yüksek adetli seri üretim için gerekli olan “tip onayı” testlerine sokulmak üzere belli sayıda üretim yapıyor.

Togg CEO’su Gürcan Karakaş, aracın yurtdışı pazarlarda da satılacağını hatırlatarak, tip onayı için geçmesi gereken yaklaşık 92 test ve uyması gereken 16 regülasyon yani düzenleme bulunduğu belirterek, yıl sonuna kadar yalnızca testler için 165 adet araç üreteceklerini kaydetti. Tüm bu süreçlerin ve tip onayı alınmasının en geç mart sonuna kadar tamamlanacağını belirten Karakaş, şöyle konuştu:

“Bu tarihten sonra yüksek adetlerde üretime geçeceğiz ve piyasaya sunacağız. 2023 sonuna kadar 20 bin adet üretim yapacağız. Çok ağır bir talep var. Hasebiyle üreteceğimiz araçlarla talebi dengeleyebilmek ismine ön siparişleri şubat ayında almaya başlayacağız”

Teşvik Belgesi’ne nazaran, kamunun Devlet Materyal Ofisi aracılığıyla Togg’dan satın alacağı toplam araç sayısının 2035 yılına kadar toplamda 30 bin adet olduğunu hatırlatan Gürcan Karakaş, “Togg, fikri ve sınai mülkiyet hakları yüzde 100 Türkiye’ye ilişkin olan doğal olarak yüzde 100 yerli bir proje. Günümüzde yerliliği kullandığınız kesim sayıları değil, mülkiyet hakları belirliyor. Modül sayılarıyla bakarsak yüzde 70’i geçer. Togg, C-SUV için tedarikçilerinin yüzde 75’ini Türkiye’den sağladı. Bu oran kıymet olarak bakıldığında yüzde 51’e karşılık geliyor. Togg’un maksadı, batarya tesisi de devreye girdikten sonra yüzde 68’lik yerlilik oranına ulaşmak. Bu 2025 sonu, 2026 ortası üzere olur” dedi.

‘Model ismi için çalışıyoruz’

Togg’un C-SUV modeli, tek motorlu ve geriden itişli (yaklaşık 217 HP), iki motorlu ve 4 tekerlekten çekişli olarak iki (429 HP) olmak üzere iki farklı versiyonda satışa sunulacak. Menzil seçenekleriyse 300 km ve 500+ km olacak. Araç 3 yıl garantiyle satılacak. Batarya 8, gövde paslanmazlık garantisi de 10 yıl olacak. Modelin ismi konusunda da çalışmalarını sürdürdüklerini kaydeden Karakaş, “Kesinlikle bir söz üzere bir şey olmayacak. Harf ve sayılardan ya da yalnızca sayılardan oluşabilir” dedi.

Testini de yaptık

Fabrika gezisi sonrası Togg’un birinci sefer direksiyonuna da geçerek, toplumsal medyada çok konuşulan “ivmelenme testi”ni de gerçekleştirdik. Araçtan sorumlu bir mühendis eşliğinde yaptığımız test sürüşü, “Sport” sürüş modunda ve fabrikanın 1.6 km’lik test pistinde gerçekleşti. Aracın ivmelenmesi nitekim de sıradan (performanslı ve modifiyeliler hariç) akaryakıtlı ve dizel motorlu araçlardan çok farklı. Bunda, elektrikli araçların ürettiği çekiş gücünün yüksekliği, tek kademeli vites bulunması nedeniyle gücün büsbütün tekerleklere aktarılabilmesi ve elbette kullandığımız versiyonunun çift motorlu olmasının da tesiri büyüktü. Bununla birlikte, iç yer kalitesi, döşeme ve iç yer kesimlerinden ses gelmemesi de notlarımıza eklendi.

İlk kaynağı CEO yapıyor!

Togg CEO’su Gürkan Karakaş, son teknoloji koşullarında üretim yapan fabrikayı bize gezdirdi.

Avrupa’nın en pak boyahanesi bu yerleşkede bulunuyor. Metrekarede 5 gramdan az olan “uçucu organik bileşen” salımı, Türkiye’deki yasal hududun 9’da 1’i, Avrupa’daki yasal sonun ise 7’de 1’i kıymetinde,

* Boyahaneye getirilen astarla boyanmış gövde, asıl rengine kavuşacağı havuza girmeden tüm tozlarından arındırılmak için “deve kuşu tüyleri”nin ortasından geçiriliyor,

* Kağıtsız, dijital çalışma prensiplerine nazaran tasarlanan yerleşke, yüksek otomasyona sahip,

* Gövde kısmında otomasyon oranı yüzde 90’a ulaşmış durumda,

* Tesiste kullanılan 250 robotun tamamı, şirkette çalışmaya başlayan birinci 250 kişinin ismini taşıyor. CEO Gürcan Karakaş’ın ismini taşıyan robot, gövde kısmında imaline başlanan her bir arabanın birinci kaynaklarını yapıyor,

* Tesiste toplam 630 kişi çalışıyor. Togg’un farklı yerlerdeki başka binalarıyla birlikte de toplam sayı şimdilik 1400 civarında. Lakin gaye, yıllar içinde 4 bin 300 kişi,

* Hala yıllık 100 bin adetlik üretim kapasitesi var fakat öbür modellerin de devreye girmesiyle 175 bin adede ulaşılması planlanıyor,

* Togg’da toplam çalışanların yüzde 26’sı bayan,

* İkinci model C-Sedan 2025’in birinci yarısı, C-XCoupe ise 2026’da üretilmeye başlanacak.