Makine ihracatı 2 ayda 4,4 milyar dolar

İSTANBUL (İGFA) – Makine imalat sanayi konsolide datalarına nazaran, yılın birinci 2 ayı sonunda Türkiye’nin özgür bölgeler dâhil toplam makine ihracatı 4,4 milyar dolar oldu. Geçen yılın birinci 2 ayında yaşanan yüzde 20 seviyesindeki yüksek artışın baz tesiri gözlense de bu periyotta bir gerileme olmadı. İnşaat ve madencilik makineleri, dokuma ve konfeksiyon makineleri ile besin sanayi makineleri ihracatı ölçü olarak yüzde 29’a paha olarak yüzde 22’ye varan yükseliş oranlarıyla dikkat çekti. Elektrik motorları ve jeneratörler ile grup tezgâhları ihracatında ölçü olarak yüzde 28’e, paha olarak yüzde 25’e varan gerilemeler meydana geldi. Yaptırımlar nedeniyle ihracatın azalmaya devam ettiği Rusya’ya makine ihracatı, Şubat sonunda 130 milyon dolar kadar geriledi. Özgür bölgeler dahil ihracatın birinci 2 ayda 950 milyon dolar olduğu Almanya ve ABD’nin, toplam makine ihracatı içindeki hissesi yüzde 21,5’e yükseldi.

“RUSYA YAPTIRIMLARI RAKİPLERİMİZİ BİLGİ GİZLER HALE GETİRDİ”

Dünyada yatırımların frene bastığı devirde, makinecilerin ticari kayıplarını hafifletebilecekleri güçlü bir pazar olan Rusya’ya yönelik yaptırımların dünya makine ticareti üzerindeki tesirlerine değinen Makine İhracatçıları Birliği Lideri Kutlu Karavelioğlu şunları söyledi:

“Rusya’nın savunma gereksinimlerinde kullanılacağı var sayılan ikili kullanımlı eserlere yönelik kısıtlamalardan, makine kesimi son devirde ağır olarak etkileniyor. İsmi konulmamış bir ambargoya dönüşen bu süreçte, yaptırıma tabi eserler listesindeki belirsizliğin giderek artması, siparişi ve avansı alınırken bu listede yer almayan bir makinenin teslimat sonrasında bakiye beklerken bu muğlak listeye girmiş olması ve paramızın Rusya’da kalması dalımızı bir müddettir soruna sokuyor. Bankacılık sistemi üzerinden uygulanan baskı Rusya’ya makine ihracatımızı birinci 2 ayda yüzde 37 kadar düşürdü; sene sonunda kaybımız 1 milyar doları aşabilir. Çin’e bırakıp gittiği bu büyük pazarı geri almanın zorluklarını bilen Batı ise işletmelerini riske sokmadan makinelerini göndermenin yollarını aramaktan vazgeçmiyor. Bu muvazaalı durum makine dış ticareti bilgilerinde değerli sapmalara sebep oluyor. Makinelerin imalatından fazla ticaretinden kazanan birtakım Avrupa ülkelerinin dış ticaret sayılarını açıklamakta mütereddit kalmalarını ticaret rotalarındaki kaymalara bağlıyoruz.”

“MÜŞTERİLERİMİZ YAVAŞLARKEN RAKİPLERİMİZ HIZLANIYOR”

Küresel sıkılaşma ortamında mali toparlanmaya dair birinci işaretlerin oluşmakta olduğunu belirten Karavelioğlu genel görünüme ait şunları söyledi:

“Dünya Ticaret Örgütü bilgilerine nazaran dünya mal ticaretinin yüzde 5 kadar gerilediği 2023’te, AB makine ve teçhizat üretiminin baz tesirinden arındırılmış fiyatlarla yüzde 1,4 oranında gerilediği hesaplanıyor. Finansman maliyetlerinin, kutuplaşmanın ve bölgesel çatışmaların bu derece yüksek olduğu bir ortamda, gelişmiş ülkelerde risk iştahının azalması doğal. Aslında Avrupa için bu istikamette bir gerileme pandemi öncesinde başlamış, tedarik zincirlerindeki bozulmaya yönelik acil önlemler sayesinde bölgenin zaafları görünmez hale gelmişti. Ama her ülkenin makine imalat sanayi bu konjonktürden tıpkı oranda etkilenmiyor. Geçen ay Euro bölgesinde yüzde 46,5 düzeyine kadar gerileyen PMI verisi son yıllarda büyük makine yatırımlarını çekmeyi başarmış olan Hindistan, Brezilya ve Meksika üzere ülkelerde tavan yapmış durumda. Özcesi ana pazarımızdaki müşterilerimiz yavaşlarken gelişmekte olan ülkelerdeki rakiplerimiz hızlanıyor. Makine ihracatçısı ülkeler ortasında kıran kırana süren yarışta Almanya ve ABD’ye makine ihracatımızın artmaya devam etmesi teknoloji geliştirme gücümüzün yanında, Batı’daki bağlarımızın sağlamlığını da ortaya koyuyor”.

“YATIRIMLARIN YOĞUNLUĞU HAKSIZ REKABETE FIRSAT VERMEMELİ”

Üretimin yine paylaşımının ve ikiz dönüşümün merkezinde yer alan makine kesimine yönelik stratejik yaklaşımın 12. Kalkınma Planında da sürdüğüne dikkat çeken Karavelioğlu şunları ekledi:

“Dünyada 2019 ve 2023 yılları ortasında toplamda yüzde 12 artan makine ve teçhizat yatırımları, ülkemizde yüzde 70 yükselerek yıllık 168 milyar dolara kadar geldi. Bu sıradışı performans ile 2023’te dünya makine teçhizat yatırımları içinde Türkiye’nin hissesi yüzde 3’e yükselmiş oldu. Bu yatırımların değerli kısmı makine imalatçılarımız tarafından yapıldığından, krizlerin hâkim olduğu bu şiddetli süreçte makine üretimi dünyada ölçü bazında yüzde 12 artarken bizde yüzde 65 arttı. Bu canlılıkta, tıpkı 4 yılda verilen ve sabit yatırım meblağı toplamda 5 trilyon TL’yi aşan teşvik evraklarının katkısı yadsınamaz. Lakin, bütün yararlarına karşın teşvik mevzuatının, ithalat rejimimizde dampingli mallara karşı geliştirilen savunma tedbirlerini fonksiyonsuz kılarak bir haksız rekabet ögesi oluşturabildiğini de görmeliyiz.”

“YERLİYE PRESTİJ ETMEYEN BİR TEK GENEL İMALAT ENDÜSTRİMİZ KALDI”

Dünya ticaretinin petrolden sonraki en büyük kalemini oluşturan makinelerdeki teknolojik kutuplaşmanın tesirlerinin Türkiye’nin ihracatına olumlu yansımakla birlikte ithalatına yarar sağlamadığının altını çizen Karavelioğlu sözlerini şöyle tamamladı:

“Bizim fiyat, kalite ve teknoloji çeşitliliğimizle Batılı rakiplerimiz ortasında uygun bir alternatif oluşturmakta olduğumuz bu ortamda, sanayicilerimiz makine satamadığımız Çin’den 12 milyar dolarlık makine ithal ederek dış ticaret açığımızı 17 milyar dolara taşıdılar. Sürdürülebilirliğin rekabetçiliği tekrar tanımladığı günümüzde, gereklerini ucuz yahut niteliği düşük makinelerle sağlamanın mümkün olmadığını biliniyor. 2023 yılı birinci 4 ayından sonra açıklanmamakla birlikte, teşvikle alınmasına müsaade verilmiş makineler içinde yerli olanların hissesinin güç yatırımlarında yüzde 89, hizmetlerde yüzde 67, madende yüzde 71 ve tarımda yüzde 96 iken, genel imalat sanayiinde yüzde 39,6 düzeyinde kalmasının öz eleştirisini herkes yapmalıdır. 2023’te verilen 1,25 trilyon TL fiyatında yatırım teşvik evrakı kapsamında gümrüksüz ve KDV’siz getirilecek makinelerin hissesi 18 milyar doları buluyor. 3,3 milyar dolarlık makine ithal ettiğimiz Ocak ayında üretimimiz pandemiden bu yana birinci kere ve yüzde 5,5 üzere önemli bir oranda geriledi. Ana pazarımızda daralma, Rusya’da yer kaybı sürerken ithalatın yükselmeye devam etmesi son 4 yıllık üstün performansımızı kesintiye uğratabilecek bir tehdittir.”