Marmara’da denizkestanesi artışıyla gelen tehlike sinyali

Marmara Denizi’nde ekosistemi istikrarda tutan denizkestanelerinin çoğaldığı tespit edildi. Bir kısmı yahut tamamı su içinde yaşayan, suda özgür yüzen ve çıplak gözle görülebilecek büyüklüğe sahip, yüksek yapılı su bitkileri olan makrofitlerin artışını denetim altında tutan denizkestaneleri, su altındaki oksijen akışının istikrarını de sağlıyor. İstanbul Üniversitesi tarafından haziran ayında Marmara Denizi’nde gerçekleştirilen seferde denizkestanelerinin çoğaldığı ortaya çıktı.

“DENİZKESTANELERİNİN FAZLA OLMASI ALGLERİN AZALMASINA NEDEN OLUR”

İstanbul Üniversitesi Balıkçılık ve Su Eserleri Sürece Teknolojisi Kısmı, Balıkçılık Teknolojisi ve İdaresi Anabilim Kısmı Lideri Prof.Dr. Firdes Saadet Karakulak, denizkestanelerinin Marmara Denizi’ndeki ehemmiyetine değinerek, “Denizkestanesi bilhassa bentik bölge dediğimiz deniz tabanında yaşayan bir canlı. Daha çok alglerle beslenen öteki balıkların da besinini oluşturan bir canlı. Bu canlılar aslında suyu süzerek beslenme eğilimi gösterirler. Türkiye denizlerinde 20’ye yakın denizkestanesi tipi var. Marmara Denizi’nde 18 tane tıp var. Her biri farklı özelliğe sahip. Ticareti yapılan Paracentrotus lividus tipi, oksijeni bol olan denizlerde daha çok bulunur. Onun olduğu bölgeleri pak bölge olarak isimlendirebiliriz. Ancak İstanbul’da, Brissopsis lyrifera çeşitler ise; organik kirliliğin ağır olduğu yerlerde çok çoğalma eğilimi gösterir. Her bir cins, bize o deniz hakkında bilgiler verebiliyor. İklim değişikliğinin tesiri de var, bununla birlikte denizlerde de asitleşme kelam konusu. Bu tüm deniz canlılarını etkilemekte. Mercanlar, denizkestaneleri de bu durumdan etkileniyorlar. Hasebiyle popülasyonlarında bir azalma var. Bilhassa Marmara Denizi hassas bir deniz, müsilaj oluşumları var. Müsilaj oluşumunda biliyorsunuz başka deniz canlıların tesiri olabiliyor. Biz bu alglerin çok çoğalmasını engellememiz için kesinlikle denizkestanesinin avcılığının Marmara Denizi’nde yapılmaması lazım. Denizkestanesinin az olması alglerin çok çoğalmasına, denizkestanelerinin fazla olması alglerin azalmasına neden olur. Bu istikrarın sağlanması lazım. Denizkestanesi ile beslenen balıklarda da çok avcılığın yapılmaması gerekiyor” dedi.

“DENİZKESTANESİNDE ÇOK BİR ARTIŞ KELAM KONUSU”

Prof.Dr. Firdes Saadet Karakulak, “Geçen ay Marmara Denizi’nin seferini gerçekleştirdik, şu an ekosistemde bir canlılık var. Geçen ay Marmara Denizi’nde Oksijeni seven denizkestanesinde (Paracentrotus lividus) bir artış kelam konusu. Öteki organik kirliliği seven denizkestanesinde de (Brissopsis lyrifera) çok bir artış var. Bu durum biyoçeşitliliği değiştirebiliyor, biyoçeşitliliği düşürdüğünü görmekteyiz. Balık çeşitlerinde bir azalma kelam konusu. Her bir cinsin istikrarda olması lazım. Bu yeterli bir durum değil” diye konuştu. 

“BU DURUM MÜSİLAJI TETİKLEYEBİLİR”

Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı ise, makrofitlerin çok çoğalması nedeniyle denizde oksijensiz alanlar oluşabileceğini belirterek, “Denizkestanelerinin sayısı azaldığı vakit makrofitler çoğalmış olurlar. Bunların çoğalması o bölgedeki azotu, fosforu azaltır lakin kıyısal manada biyolojik çeşitliliğe bağlı olarak birtakım ekolojik olayların negatif tesirler ortaya çıkmasına neden olur. Çok alg çoğalması o bölgede üretimden daha çok oksijen tüketimine neden olacağı için meyyit bölgelerin ortaya çıkmasına neden olur. Bu durum müsilajı tetikleyebilir” şeklinde konuştu.