Meksika’da milattan sonra (MS) 750 yılına uzandığı düşünülen büyük bir Maya kenti, talih yapıtı bir doktora öğrencisi tarafından keşfedildi. Antik Maya kentine Valeriana ismi verildi.
Ülkenin güneydoğusundaki Campeche’deki kentte, en kalabalık periyodunda 30-50 bin kişinin barındığı sanılıyor.
Bu keşif Valeriana’yı, yapı yoğunluğu bakımından yaklaşık 100 km uzaklıktaki Calakmul’dan sonra Latin Amerika’daki en büyük ikinci antik yerleşim yapıyor.
Arkeologlar sık ağaçlarla görünmez olan kentte piramitlerin, spor alanlarının, ilişki yollarının ve amfitiyatroların olduğunu söylüyor.
Valeriana’yı keşfeden, Lidar teknolojisi ile yapılmış haritalandırmayı inceleyen Amerikalı doktora öğrencisi Luke Auld-Thomas oldu.
Auld-Thomas, çevresel tesirleri incelemek gayesiyle yapılan Lidar müşahedesinde kentin kalıntılarını tespit etti.
Lidar, sonar (ses dalgası) ve radara (radyo dalgası) emsal bir prensiple uzaktaki cisimleri tanımlamak için kullanılıyor.
Lazer ışınları binlerce defa yeryüzüne iletiliyor ve kaynağa geri dönüş suratı ölçülüyor.
Böylece üç boyutlu bir haritalandırma yapılabiliyor.
Kaynak,Getty Images
Yeni keşfedilen Valeriana’nın Maya uygarlığının en büyük kentlerinden biri olduğu belirtiliyor.
Arkeologların kullandığı data tahlili formülleriyle imgelere bakan Auld-Thomas’un yaptığı keşif birçok açıdan heyecan verici olarak bedellendiriliyor.
Yapılan araştırmaya katılan Profesör Marcello Canuto, keşfin, Batılı arkeologların Tropikal alanlardaki yaşama yönelik fikirlerini değiştirebileceğini söylüyor.
Bu noktada hakim görüş, antik medeniyetlerin “ömürlerini sonlandırmak” için Tropikal bölgeleri seçtiği istikametindeydi.
Ancak Canuto, yapılan keşiflerin, dünyanın bu bölgelerinin güçlü ve karmaşık kültürlere konut sahipliği yaptığını gösterdiğini söylüyor.
Antik kentin çöküşüne ve sonrasında terk edilmesine neyin yol açtığı bilinmiyor ancak arkeologlar iklim değişikliğinin değerli bir faktör olabileceğini söylüyor.
Yapılan keşfin bir öbür kıymetli özelliği de bulunduğu yer.
Araştırmacılar, kayıp kentin, bölgede ana yola sırf 15 dakika aralıkta olduğunu söylüyor.
Bu bölgede hala ataları Mayalara uzanan yerli halk yaşıyor.
Araştırmacılara nazaran, kayıp kentin bugüne dek bulunamamasının nedeni, harabelerin toprak ve bitki kaplı olmasıydı.
Campeche’de bulunan harabeler
Lidar teknolojisi, arkeolojiyi dönüştürüyor
Yapılan tahliller, kentin 16 kilometrekare çapında olduğunu ortaya koyuyor. Büyük yapılardan oluşan iki merkez noktası ortasında da iki kilometre aralık var.
Arkeologlar, topla yapılan bir spor için saha ve ağır nüfusa yetecek bir su havzası da tespit etti.
Doktora öğrencisi Auld-Thomas ve Prof. Canuto üç farklı alanda çeşitli boyutlarda 6 bin 764 bina buldu.
Yapılan araştırmalara nazaran Maya medeniyeti MS 800’lü yıllarda yıkıldı.
Elde edilen bilgiler, ünite alandaki nüfus yoğunluğu ile iklim sorunlarının tesirli olduğunu söylüyor.
Kuraklıklar nedeniyle kitlesel göçlerin kentlerin çöküşüne katkı verdiğine inanılıyor. 16. yüzyılda İspanyol istilacıların gelişiyle de Maya kentlerinin yok olması hızlandı.
Araştırmacılar, daha evvel alanda birebir müşahedeyle yapılabilen keşiflerin, Lidar teknolojisiyle büyük sıçrama yaptığına işaret ediyor.
Bu teknoloji sayesinde, son 10 yılda, Mezoamerika’da (Orta Amerika’da Meksika’nın ortalarından Belize, Guatemala, El Salvador, Honduras, Nikaragua ve Kosta Rika’nın kuzeyine kadar olan bölge), 100 yılda yapılanın 10 katı haritalandırma yapılabildi.
İlk yerleşim alanlarını milattan evvel (MÖ) 1000’li yıllarda kuran Mayaların medeniyetleri, MS 600’lü yıllarda ise doruğa ulaşmıştı.
Maya kentleri Meksika’nın Yucatan Yarımadası ile Belize ve Guatemala’da ağırlaşmıştı.