Olası Büyük İstanbul Depremi Hakkında Hangi Uzman Ne Düşünüyor?

İlk zelzelenin şokunu şimdi atlatamayan Hatay’da meydana gelen sarsıntılar yüzünden vatandaşlar bir defa daha dehşet dolu anlar yaşandı. Binaların yıkılmasına neden olan sarsıntıda maalesef ki can kayıpları da oldu.

Peki büyük İstanbul sarsıntısı hakkında hangi uzman ne söyledi?

Kahramanmaraş’ta meydana gelen sarsıntıların akabinde sıkça ekranlarda yer alan Prof. Dr. Celal Şengör Marmara bölgesinde en az 7 büyüklüğünde sarsıntı beklendiğini lisana getirdi.Şengör, “Depremin mühletinin iki dakika olabileceğini düşünüyoruz, Şiddeti 9’a çıkabilir. Fay Silivri’den Büyükçekmece’ye kadar kırılırsa korkulacak bir durum olmaz fakat kırılma Gebze açıklarına kadar uzanırsa 7.5 büyüklüğünde sarsıntı üretir.” ifadelerini kullandı.

”Nasıl 3 gün evvel ‘Maraş’tan kaygı ediyoruz’ diye yazdıysam tıpkı formda İstanbul’dan kaygı ediyorum.” sözleriyle dikkat çeken Prof. Dr. Naci Görür “Depremin müddeti 40-60 saniye. Şayet Marmara fay sistemi doğudan batıya bir kezde kırılırsa, sarsıntının büyüklüğü 7.6 olur” tezini savundu. 

Aynı vakitte durumun iyi olmadığının altını çizen Görür ”Bilimsel bütün araştırmalar, İstanbul’da vaktin gelmekte olduğunu gösteriyor.” açıklamasında bulundu.

Marmara Denizi içerisinde 240 ile 510 yıl ortası kırılmayan dört fay kesimi bulunduğunu belirten Yaltırak, ”Bunlardan en riskli olanı ve kırılmasını öngördüğümüz fay çizgisi Osmangazi Köprüsü’nün olduğu yerden başlayıp, İmralı Adası kuzeyine uzanan 110 kilometrelik 7.6 büyüklüğüne ulaşma potansiyeli olan doğu Marmara sınırı.” dedi.

Ayrıca Prof. Dr. Cenk Yaltırak sözlerine şu açıklamaları da ekledi: ”Bize nazaran kırılma tarihi bilgilere nazaran 1509’da olduğu üzere doğu Marmara segmenti üzerinde olacak. Bu durumda, Marmara Ereğlisi ile İzmit Körfezi ortasındaki alanda, İstanbul, Yalova, Bursa vilayetlerinde ağır hasarlar oluşur”

”Celal ekseriyetle büyük zelzele taraftarıdır, zelzele üzerine halüsinasyonlar görür. Daima olarak uçlarda durur.” kelamlarıyla gündem olan Prof. Dr. Ahmet Ercan da kendi tezini savundu:”Türkiye büsbütün göçer. Esasen biz bu kurguyu İstanbul için hazırlıyorduk. Marmara’nın etrafında 25 milyon kişi yaşıyor. Marmara’da olan her sarsıntı 150 kilometre uzağı etkiliyor. Bu bir Kuzey Marmara sarsıntısıdır. Etkileyeceği en büyük alan İstanbul olacaktır. Zira sarsıntı gören alan 160 bin kilometrekare iken İstanbul’un yüzey alanı, yerleşim alanı 5 bin kilometre karedir. Artık 160 bin kilometre karede kilometrekare başına 125 kişi düşüyordu sarsıntı bölgesinde ve oradaki mevt sayısı şu anda 41 bin kişi ve 87 milyar dolarlık bir kayba neden oldu.”

”Kuzey Marmara’da olacak bir zelzelede İstanbul’un kilometre kare başına düşen kişi yoğunluğu 3 bin kişidir. Ve ondan sonra katlanarak gitmiştir. İstanbul’da kilometre kare başına düşen konut sayısı 340’tır. Zelzele olan yerde 25 yapı vardı. İstanbul’da 340, yaklaşık 7 katı falan var İstanbul’da. Hasebiyle İstanbul’da ne olur olayını daha fazla konuşmaya gerek yok. Orana baktığınız vakit fecî bir durum ortaya çıkıyor.’

Prof. Dr. Okan Tüysüz mümkün İstanbul depremi için ”En makus senaryoda zelzelenin şiddeti 7,5… Bu senaryolar insanları korkutmak için değil, önlem almak için… Afet olacak yerde nüfus ve bina yoğunluğu artırılmaz. Keşke 1999 sonrasında bu yoğunluğu azaltsaydık. İstanbul’da durum kabul edilebilir değil” ifadelerini kullandı.Tüysüz tıpkı zamanda“Ölçümler Marmara Denizindeki kuzey Anadolu fayı modülünün yılda ortalama 2 santim kadar hareket ettiğini gösteriyor. Marmara 7 ve daha üzeri bir sarsıntıya hamiledir. Bu sarsıntı Marmara içerisindeki kuzey Anadolu fayından kaynaklanacaktır. Büyük olasılıkla da Silivri-Adalar ortasında bir noktada meydana gelecektir. Bu zelzelenin nerelerde ne kadar tesirli olabileceği konusunda da yapılmış çok sayıda çalışma var açıklamalarında da bulundu.

Doç. Dr. Doğan Kalafat’ın görüşü ise şu biçimde: ‘Bu kırılmayan alan bir halde kırılarak gücünü boşaltacak ve büyük bir sarsıntı meydana gelecek. Büyüklük 7.1, 7.2 olabilir ancak yeniden de büyük bir zelzele. 2030’lu yıllara kadar yüzde 64 mümkünlük, 2050’li yıllara kadar yüzde 75 mümkünlük, 2090’lı yıllara kadar yüzde 95 olasılıkla bu sarsıntı olacak. Lakin bu hiçbir vakit 2090 yılında bu sarsıntı katiyen olacaktır manasına gelmiyor.’ 

Deprem uzmanlarından Prof. Dr. Şerif Barış, gündemden düşmeyen İstanbul zelzelesi hakkında “6.7 yahut 6.8’lik zelzelede kaos, düzensizlik, yıkım ve ölümlere sebebiyet verir. Her hafta sarsıntısı gündeme getirip, risk yüzde 64 demek yanlışsız bir telaffuz değil. Daima İstanbul’a odaklı konuşulması da üzücü. Güney Marmara’da, Bursa ve Yalova’yı çok önemli etkileyecek faylar bulunuyor” görüşünü söz etti.

Yaptığı radikal açıklamalarla gündem olan Prof. Dr. Şener Üşümezsoy, ‘Büyük İstanbul Depremi’ fikrini ortaya atan ABD’li jeofizik uzmanı Ross Stein dahi yanılgılı açıklamalarını kabul edip, 6.5 şiddetinde bir sarsıntının o da lakin yüzde 1-2 ihtimalle olabileceğini tabir ediyor lakin Türkiye’deki kimi profesörler birinci açıklamayı baz alıp bu yeni açıklamaları görmezden geliyorlar’ ifadeleriyle uzun müddet konuşuldu. Birçok uzmanın bilakis tezler savunan Üşümezsoy ‘Bu fay bahsedilen kadar büyük bir sarsıntı üretmez zira çok sığ. Derinlik 7 km. Lakin orada fay iki kesim, birbirleriyle kontaklı değil, atlamış faylar. Hasebiyle bunlar bir seferde kırılmaz. İkinci fay dediğimiz Büyükçekmece-Yeşilköy ortasındaki fay faal değil’ dedi.