Öte yakanın mekanları ve insanları

Ahmet Çakmak’ın Everest Yayınları’ndan çıkan ‘Kuyruklu Hikâyeler’ kitabı, daha evvel yayımlanan anlatı-roman ‘Ben û Sen’in (İletişim Yayınları) devamı ya da tamamlayıcısı üzere. Aslında ‘Ben û Sen’ de ‘Çiftkafa’nın Kitabı’nın bıraktığı yerden devralıyordu kelamı.

‘Çiftkafa’nın Kitabı’, Diyarbakır’ın Sur ilçesinde akıp giden hayata odaklanmıştı. Sur sokaklarında koşturan bir çocuğun büyüme kıssası, Sur’un kıssasıyla birlikte roman kurgusu içinde anlatılmıştı. ‘Ben û Sen’, edebiyat heveslisi bir gencin, ‘Pavyonlar Sokağı’nda hayatı ve edebiyatı keşfetme macerası olarak da kıymetlendirilebilir. Çakmak, meyhane ahalisi üzerinden bütün bir kenti okura tanıtmaya çalışıyordu.

‘Kuyruklu Öyküler’de yer alan metinlerde ise coğrafyayı daha geniş tutmuş Çakmak. Kıssalarda İstanbul da var, ismi İstanbulluya çıkmış karakterler de var. Fakat yerler ve karakterlerin isimleri değişse de Çakmak, çokça vakit geçirdiği meyhaneleri ve meyhane ahalisini anlatıyor ‘Kuyruklu Öyküler’de de.

ÖTE YAKADAKİLER

Şunu söylemek mümkün: Ahmet Çakmak, hayatın öte yakasına itilmişleri ya da hayatın öte yakasını tercih etmişlerin öykülerini yazmış yeni kitabında. Karakterler ve yerler İstanbul ve Diyarbakır’dan. Yerler deniz kenarı, metruk binalar, izbe meyhaneler. Karakterlerin başı ise günün her vaktinde dumanlı. Hem yerlerin hem de karakterlerin yanı başında olağan diye kabul görmüş hayat, her cinsten maceradan itinayla sakınarak akıp gidiyor.

Açlık, üzüntü, hasret, dehşet karakterlerin bir modülü üzere. Kimi nerden geldiğini unutmak ve unutturmak üzere kurmuş içinde bulunduğu hayatı. Fanilerin ezeli umudu olan çok para kazanmaktan, mesken bark sahibi olmaktan yakalarını kurtarmışlar. Açlıklarını bastıracak, birkaç lokma yiyecek ve elbette birkaç şişe bira bulmanın imkanlarını yaratmak, hayattaki en büyük uğraşları.

Kuyruklu Kıssalar, Ahmet Çakmak, 124 syf., Everest Yayınları, 2022.

İştahla anlatmayı seviyorlar. Palavra olduğunu bilerek dinlemeyi seviyor görünüyorlar. Birbirlerine yakınlıkları ve uzaklıkları da içinde bulundukları mevcut duruma ya da hâletiruhiyeye nazaran değişiyor. Bacanak Pup, hayatın öte yakasıdır ve bir çekim merkezidir mesela. Lakin hevesle, çabukla, can yakan her şeyi geride bırakabilmek umuduyla gidilen yerde acayip hoyratlıklar da mevcuttur. Oradan nasıl çıkılacağı meçhuldür.

TANIDIK BİREYLER VE MEKANLAR

Dışarıda akıp gidenlerin bilmediği yerin kendine has inceliklerini anlatıyor Ahmet Çakmak. Bu yerleri ve insanları yakından tanıyan bir müellif olarak. Öykülerden okura ulaşan sahicilik ve sıcaklık bu nedenle.

Öte yandan tanıdık bireylerin ve yerlerin kıssasını anlatmanın kendine has problemleri, zorlukları vardır. Bunlardan biri, gerçek olandan edebi bir metin ortaya çıkarmaktır. Çakmak bu nedenle, bir anıyı aktarmak ile edebi metin ortasında yalpalıyor, gerçek olanı edebi metne dönüştürmekte bocalıyor kimi kıssalarda. Kimi kıssaları müellifin hayatından modüller üzere okumak mümkün. Lakin bu sarsak hal de okuma keyfinin ve merak hissinin kaybolmasına neden olmuyor.

Bazı yerler ve beşerler, Çakmak’la birebir kentte yaşayan okura tanıdık gelecektir. Bu yerleri ve insanları sevdirmeye çalışmıyor, kendi kaleminden süzerek olduğu üzere aktarıyor. Tahminen Selam’ı sevdirmeye çalışıyor ‘Tekel Bayi İnsanları’nda. Lakin doğrusu Selam da sevilmeyecek insan değildi. O izbe, havasız, daracık yerde taban tabana oturarak demlenen, vakit öldürmenin hakkını veren, afili hengame eden, adabınca gülüp eğlenen ve toplumsal kabulü bir müddetliğine de olsa kapı önünde bırakan insanların kahrını az çekmedi Selam.

Ahmet Çakmak, kentini acısıyla, badireleriyle seven ve baş tacı eden muharrirler soyundan geliyor. Çakmak üzere muharrirler, sanatkarlar tutkuyla bağlı oldukları kente ayrıyeten bir değer kazandırıyor. ‘Çiftkafa’nın Kitabı’, ‘Ben û Sen’ ve ‘Kuyruklu Hikâyeler’ ile devam eden kenti ve insanları kıssalarıyla anlatma uğraşının bir sonraki durağı hangi kitap olacak, bilmiyoruz. Fakat Diyarbakır, Diyarbakır’ı gerçek yaşayan müelliflere ve sanatkarlara yaratma konusunda çok imkan sağlayan bir kent. Bu nedenle Ahmet Çakmak ‘Kuyruklu Öyküler’de durmayacak üzere geliyor bana.