Prof. Dr. İlber Ortaylı’dan ‘Ayasofya’ daveti: ‘3 milyon ziyaretçinin girmesi bir faciadır’

Tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı, bugün Hürriyet gazetesinde, mescide çevrilen Ayasofya’ya dair bir köşe yazısı kaleme aldı. Ortaylı, yazısında Ayasofya’ya sınırsız ziyaretçi alımına dair tenkitte bulundu.

Ortaylı’nın yazısının “Ziyaretçi sayısı facia” başlıklı kısmında yer alan tabirleri şöyle: 

“Bütün bu yapının önemli formda incelenmesi, uzun uzun raporlarla öne konması ve tartışılması gerekiyor. Ayasofya’nın onarım için aşikâr bir süre kesinlikle kapatılması gerekiyor. Yılda 3 milyon ziyaretçinin Ayasofya’ya girmesi bir facia. Dünyada bu üzere yapıtların hepsinde randevu sistemi uygulanıyor. Floransa’daki Duomo denen katedrale, Roma’daki 6. asırdan kalma binalara bakınız. Üstelik Floransa’daki katedral, Brunelleschi’nin bir olağanüstüsü olmasına karşın öbür saydıklarımda merkezi kubbe denemesi de çok geç devirdedir.

Bütün binanın paklığı için; yani olağan rutubetin ve suların akıtılması için yapılan kanalların, yerin sağlamlaştırılması ve vaktin getirdiği çöküntüyü önlemek için yapılan dayanakların yanlışsız düzgün tespiti gerekir ve Ayasofya’ya randevu ile alınan ziyaretçinin belli sayıyla olması da buna dahildir. Ayasofya, Justinianus’un; yani Konstantin üzere değil, gerçek manada Hıristiyanlığı kabul etmiş, inançlı Hıristiyan imparatorun yaptırdığı binadır. Justinianus Makedonyalıdır, Latinceyi ve Roma’yı sever; Helenliğe de tercih eder. Asırlar uzunluğu bütün Hıristiyan milletlerin yahut İslamiyetten sonra Müslüman milletlerin de fethini hayal ettikleri açık; fakat Fatih Sultan Mehmed üzere büyük bir kumandan bunu gerçekleştirmiştir. Fatih Sultan Mehmed ismini değiştirmedi; Ayasofya’nın Fethiye Mescidi olduğu gerçektir lakin padişahın kendi isminin kullanımı için 1459’dan sonra Fatih Camisi’ni de yaptırdığı bir gerçektir. İstanbul’un fiili başşehir olması da zati 1459 yılını bulmuştur.”