Selin Sayek Böke: 6 ayda büyük bir ferahlama olacak

CHP Genel Sekreteri Selin Sayek Böke gündeme dair açıklamalarda bulundu. Böke, iktidara geldiklerinde sanayiciden çalışanına, KOBİ’sinden sendikasına her bölümün masada olduğu Ekonomik Toplumsal Kurulu toplayarak kararları tartışma ve uzlaşmayla alacaklarını söyledi. Türkiye iktisadının en büyük gücünün KOBİ’ler olduğunu kaydeden Böke, “Türkiye iktisadı KOBİ’lerle uçacak” dedi. Böke, teşviklerin gerçek üretime ulaştığı, birlikte karar verilen bir ekonomik demokratikleşmeyi sağlayacaklarını söz etti.

Ekonomim’den Maruf Buzcugil ve Canan Sakarya’nın sorularını yanıtlayan Böke şunları aktardı:

TERCİHLERİ DEĞİŞTİRECEĞİZ: O denli bir enkaz ki, hem devlet kurumlarının yok edilmiş olması hem de iktisadın gereksinim duyduğu yol göstericiliğin ortadan kalkmış olması; bunun sonucunda da üretimden gelire, enflasyona, istihdama çok kapsamlı bir kriz durumu var. Türkiye’nin hak etmediği bir tablo. Bir enkaz devralıyoruz derken şu özgüvenle söylüyoruz; bu enkaz kaldırılabilir, bunu kaldırabilecek tek uzman siyasi anlayış da yeni bir iktidar olabilir. Mevcut iktidar bile isteye bu enkazı yarattı, münasebetiyle bu iktidar değişmediği sürece Türkiye iktisadının enkazdan çıkması mümkün değil. Yeni bir siyaset anlayışına muhtaçlık var. Bunun tahminen de en besbelli ve süratli tesirlerinin hissedileceği yer de iktisat. “Bile isteye” diye vurguluyorum zira iktisat bir tercihler bütünüdür ve siyaset iktisatta kaynakların nereye kullanılacağına, nereden toplanacağına ait bir tercih ortaya koyar. İktidar belirli bir siyasi tercihle kaynakları nerede kullanacağını, kime aktaracağını seçti. Biz bu tercihleri değiştireceğiz. Çok gerçekçi bir yerden ‘enkaz’ diye tanım ediyorsak da birebir gerçekçilikle bu enkazı çok çarçabuk kaldırabileceğimiz bir özgüvenle iktidarı çabucak devralmaya hazırız.

UCUZ EMEK: İktidar Türkiye’yi ucuz emek deposuna çevirdi ve hepimizi fakirleştirdi, ranttan yana bir tercih kullandı. Biz emeği ve üretimi yücelten bir yerden tercih kullanacağız. Bu iktidar ne kıymetine olursa olsun vitrine koyacağı büyüme modeline odaklanan bir model sundu. Biz hak temelli, toplumsal adaleti gözeten, bir toplumsal kalkınmayı vaat ediyoruz. Bugünkü iktidarın tercihlerinin tam aksi yerden daima birlikte zenginleşeceğimiz, emeği ve üretimi yücelten bir kalkınmayı kuracağımızı söylüyoruz. Bunun için de birbirini tamamlayıcı, üretimi teşvik eden tıpkı vakitte toplumsal adaleti tesis eden, bir sürdürülebilirlik perspektifi ortaya koyan yeni bütüncül bir anlayışı tanım ediyoruz. Güçlü toplumsal devletin yanı sıra, yanlışsız ve faal teşviklerle ranttan yana değil üretimden yana bir anlayışı ortaya koyuyoruz.

ENFLASYONDA TAHLİL: İktisatta yaşanan kriz, iktidarın idarede yarattığı krizin bir sonucu. Enflasyona dair tahlil haritası da verimlilik odaklı, yeni üretim stratejisinin gerektirdikleri birebir bütüncül anlayıştan besleniyor. Biz birinci günden bunların hepsini ele alan bir stratejiyi ortaya koyuyoruz. Hem hayat pahalılığını ortadan kaldıracak hem de refahı yaratacak bir programla geliyoruz. enflasyon açısından yol haritası çok net. Bu enflasyonu iktidarın tercihleri, bilimle çatışan, rasyonel olmayan, halkın gereksinimleriyle örtüşmeyen bir dayatma ortaya çıkardı. Bu dayatmayı ortadan kaldırdığınızda aslında sorunu çözmüş oluyorsunuz. Finansal baskılama, çok müdahale ile bir yün yumağı yarattılar. Bu yün yumağında onlarca düğüm var ve birbirine karışmış vaziyette. Hasebiyle tek seferde çekip bunları düzeltmek yerine titizlikle düğümleri çözerken yeni finansal istikrarsızlık yaratmamayı da gözeten bütüncül bir programla enflasyonu çözmemiz gerekiyor.

Enflasyonun tahlili yalnızca para siyaseti ile olmayacak. Kalkınma planlarını yine düzgün yazan bir strateji ve planlama teşkilatı kurduğunuzda da olacak. Liyakatli, merkez bankacılığını bilen birini Merkez Bankasının başına getirdiğimizde artık siyaset oraya müdahale etmediği, işin ehlinin işi yapacağı bir nizam kurmuş olacağız. Mevcut idare anlayışının sonucu olarak büyük döviz şokları yaşadık, bu döviz şokları büyük bir fiyat geçişkenliğinde enflasyonu tetikledi ve oraya yapıştırdı. Artık o yapışkanlığı çözmemiz gerekiyor. Bunu araç bağımsızlığı olan, amacını siyasetin verdiği fakat işi yapmayı Merkez Bankasına bıraktığı yeni idare anlayışıyla çözeceğiz. Tarımda üretimi ve verimliliği canlandırdığınız vakit besin enflasyonunda Türkiye’yi şampiyon yapan sistemi değiştirmiş olacağız. Bu da enflasyonu denetim altına almış olacak. İktisattan anladığımız para siyasetinin maliye siyaseti ile istikrarlı yürüdüğü, toplumsal adaleti ve verimli üretimi gözeten bir anlayışın olduğu, bunları uygulayacak güçlü bir sanayi, ticaret ve tarım siyasetinin olduğu bir bütünlük kurmamız gerekiyor. İşte bu bütüncüllük millet ittifakının sunduğu en değerli öge.

KKM-FAİZ İLGİSİ: Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) ile faizi gizlediler. İsmi faiz olmayan bir faiz ödemesi yapılıyor bütçeden. Temelinde ödenecek olan faiz yükünün çok daha üzerinde bir yük, Niçin? Zira bu cins cin fikirler bir belirsizlik yaratıyor. Nasıl işleyeceğinin bile vakit içerisinde iktidar tarafından bilinmediği ortaya çıktı. Nasıl çözülecek? Bir sefer yeni hesap açılmayacak, var olan hesaplar vadesi dolana kadar elbette işleyecek lakin vakit içerisine yayılmış çıkış düzenlenecek. Niçin buna muhtaçlık var? Yün yumağı örneğini bu yüzden verdim, çok titiz çözülmesi gerekiyor. Atacağınız adımlar yeni finansal istikrarsızlıklara neden olabilir, yeni döviz şokları yeni faiz şoklarına yol açabilir. Bunun olmaması gayemiz var ve onun için KKM’yi nihayetinde kaldırmaktan kelam ediyoruz. Para siyaseti ile makro ihtiyati önlemler birbirini ikame etmez, birlikte çalışırlar. Biz de bunu gözeten bir yerden KKM ile ilgili sakin adımları atıyor olacağız.

Şu garabeti de unutmayalım; bir ülkenin idaresi niçin vatandaşını kur şokuna karşı müdafaayı vadeder. ‘Kur şoku yaratacağım ve bundan koruyacağım’ diyor. Biz de diyoruz ki; ‘bu muhafazaya gereksiniminiz olmayacak ’çünkü biz kuracağımız inanç, liyakat ve üretim nizamı ile kur şoklarını olmadığı bir ekonomiyi kuruyor olacağız.

EKONOMİK REFAH: Yatırımcı ne arar? İtimat çıpası arar. Biz kendi iktidarımızla zati o itimat çıpasını tanım etmiş oluyoruz. Liyakatli bir idare, sağduyulu bir iktisat siyaseti, bilime dayanan, siyasi reflekslerle değil halkın gereksinimleri ile şekillenen, üreterek zenginleşen bir ekonomik sistem.

Yaptığımız bütün memleketler arası görüşmeler takip ettiğimiz bütün memleketler arası gelişmeler şuna işaret ediyor ki; artık yatırımcı sürdürülebilirlik, toplumsal adalet, yeterli bir idare anlayışı ve demokrasi ile kendisini inançta hissedeceği mecralar arıyor. Biz bu yatırımların önünü açacağız. Yabancı yatırımcılarla, Türkiye’deki bütün iktisat kurmayları bir ortaya geliyor, konuştuğunuzda herkes durup bekleme durumunda. Neyi bekliyorlar, Türkiye’nin yeni hikayesini… Eski öyküsüne inanç duymadıklarını, yerli yatırımcı da zati yatırım yapmayarak ortaya koyuyor. Bizim tanım ettiğimiz tertip içinde, önümüzdeki 5 yıl içerisinde 300 milyar doların gürül gürül Türkiye’ye aktığı, üretimi büyüttüğü, istihdam yarattığı bir sistemin çerçevesini ortaya koyuyoruz.

TEŞVİK SİSTEMİ KURACAĞIZ: Ben bir Hataylı, içerden gözlemleyen biri olarak pahalandırmak istiyorum. Büyük bir yıkım yaşandı, can kayıpları var, fiziki üretim kapasitelerinde kayıplar var. Tekrar inşa sürecinde insanların en temel hakkı olan barınma hakkını tesis etmemiz gerekiyor. Onlara sistem ‘bu konutlar inançlı, satın alabilirsiniz’ demiş. ‘Başınıza yıkılır’ dememiş. Bizim vazifemiz yuvasını kaybetmiş olanlara bedelsiz konutlarını vermek. KKM’ye ödenen sayılar bu konutları yapmaya imkan sağlayacak kaynağın olduğuna işaret ediyor. Ömürler yıkıldı ve hayatı ayağa kaldıran ekonomiyi de inşa etmemiz gerekiyor. Endüstrinin, üretimin, hizmet bölümünün bütüncül bir formda süratle teşvik edilmesi gerekiyor. Genel Liderimiz yeni bir üretim dönüşümünü tanım ederken, şunu birkaç sefer söyledi; ‘deprem bölgesine sarsıntıya güçlü konutların inşası için üretime muhtaçlık var’. Bu hem sarsıntıya sağlam konutları inşa edecek hem de üretimi var edecek. Biz inşaat dalını afete güçlü bir teşvik sistemi ile üretir hale getireceğiz.

YIKIMLA KARŞI KARŞIYAYIZ: Türkiye’de yeni bir verimlilik atılımına gereksinim olduğu aşikar. Bunun için evvel teşviklerin verimliliği artıracak biçimde kullanılması gerekiyor. Bunun bir modülü 418 milyar sıkıntısı. Kaynakların ranta değil üretici güçlere aktarılmasını sağlayacak yeni bir düzenek. Bunun için de teşviklerin, hibelerin, kredilerin Ar-Ge dayanaklarının verimlilik odağı ile verilmesi gerekiyor. Strateji ve planlama teşkilatının kurulması kadar değerli öbür bir şey var; tesir tahlil ve değerlendirmelerini yapmamız gerekiyor. Bugüne kadar yapılan teşvikler neye yaramış? Bundan sonra verilecek teşvikleri neye nazaran vereceğiz? Bugün en temel datalara dahi güvenemediğimiz bir yıkımla karşı karşıyayız. Yapacağımız birinci iş durum ve hasar tespit komitesini kurmak olacak. Zira evvel gerçek durumu tespit etmemiz gerekiyor ki tedavinin ayrıntılarını daha net tasarlayabilir hale gelelim. Dataya olan güvensizliğin kendisi de yıkımın sebeplerinden biri. Bir ülkenin istatistik kurumunun yayımladığı enflasyon verisinin, halkın yaşadığı gerçekle makası bu kadar açılmışsa inanç hissini birinci yıkan şey budur. Liyakat ile siyaseti besleyen bürokratik yapıyı kurmazsak Türkiye’nin bu yıkımdan çıkması mümkün değil. Bu yıkımdan çıkacak adımları aslında planladık, reçetemiz hazır. 6 ayda büyük bir ferahlamayı hissettirecek biçimde bir program hazırladık.

TÜRKİYE İKTİSADI UÇACAK: Demokratikleşme, ekonomik demokratikleşmeyi de getiriyor. Biz bir grup içinde yöneteceğiz, büyük bir iktisat takımımız var. Ortak mutabakat metni uzlaşı ile yazıldı. Birlikte çalışma kültürü var edildi. İktidara geldiğimizde Ekonomik ve Toplumsal Kurul toplanacak. KOBİ de, büyük endüstrici de, sendikacı da, yürütme de masada olacak. Tartışarak, uzlaşarak kararlar verilecek. Toplum bütün finansal baskıya karşın ‘önümü açın ben yapacağım’ diyor. Türkiye ekonomisin en büyük gücü her türlü şartta dinamizmini koruyan KOBİ’cilik anlayışı. Burada önüne pürüz çıkarmayan bir yeni nizam kurulduğunda Türkiye iktisadının uçacağına hiç kuşku yok.

EKONOMİK DEMOKRATİKLEŞME: Buna hiç kuşku yok bizim iktidarımızda o denli olacak. Türkiye iktisadı KOBİ’lerle uçacak. Biz teşvikleri verirken yaygınlaştırmaya odaklanacağız. Herkesin zenginliğin ortağı olmasını sağlayacağız. Büyük endüstrici de orada olacak KOBİ de orada olacak, çalışan da. Demokrasiye sahip çıkan, üretmek için yol bulan bir toplumdan bahsediyoruz. Ekonomik demokratikleşme bu açıdan çok değerli. Teşviklerin hakikat üretime ulaştığı birlikte karar veren bir ekonomik demokratikleşmeden bahsediyoruz.

Türkiye’nin yeni periyodunun iktisadı içerisinde büyük bir üretim dönüşümüne muhtaçlık var ve Türkiye’deki üreticiler bu dönüşüme hazır. Kamu tarafından teşvike muhtaçlıkları var. Gaye gösteren ve o hedefl e uyumlu bir kamu siyasetine muhtaçlık var. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı sanayiciye ‘dünya ile rekabetinin garantisi ben olacağım’ diyecek. Dijital ve yeşil dönüşüm bir zorunluluktur, temel hakları merkezine alan yeni bir üretim sistemi zorunluluktur. Zira bunları yapmadığınız takdirde dünyadan kopmuş bir üretime hapsolursunuz ve bu yoksulluğu getirir. Biz daima birlikte bir zenginleşmeyi hedefliyoruz. Dijital dönüşüm için takviye vermek lazım. KOBİ’lerin süratle teknolojiye erişebilmesi için bir hibe programı başlatacağız. Kederimiz teknoloji birilerinin inhisarında olmasın, herkes üretebilir hale gelsin.

KREDİLERİN ÖNÜ AÇILACAK: Faiz üzerinden yarattıkları garabet ile temelinde faizi düşürmek bir yana krediyi erişimi kısıtlayan bir mekanizmayı da ortaya çıkardılar. Yalnızca ölçü üzerinden kimin finansmana erişeceğini belirleyen bir keyfilik oluşmadı, hangi faizle krediye ulaştığınız da aktörler ortasında farklılaştı. Kamu bankalarından erişebilecek niteliklere sahipseniz farklı bir faizle karşılaşıyorsunuz. Esasen özel bankalara da yaşadıkları çekinceler nedeniyle erişmeniz imkansız. ‘İstediğime veririm’ diyen, çok siyasallaşmış bir zihniyet. Bunu çözdüğünüz vakit KOBİ’lerin finansmana erişim sorunu zati ortadan kalkacak. Bugünkü keyfiyeti ortadan kaldıracağız, ikinci olarak rasyonel bir iktisat siyaseti ile krediler zati verilebilir fiyatlarla alınır hale gelecek.