Şimşek’ten finansmana erişim mesajı

Ekonomi İdaresi, Yeni GAP Aksiyon Planı İstişare Toplantısı ve yılın son Ekonomi Koordinasyon Kurulu (EKK) Toplantısı’nın akabinde gazetecilerle bir ortaya gelerek gündeme ait soruları yanıtladı.

Şimşek, enflasyonu düşürmede kararlı olduklarını, enflasyonun 2022’de yüzde 64, 2023’te yüzde 65 düzeyinde gerçekleştiğini anımsatarak, “Yılı yüzde 44-45 aralığında kapatacağız diye Merkez Bankamızın bir iddiası var. Münasebetiyle enflasyon düşüyor.” diye konuştu.

BÜTÇE AÇIĞINDA 2025 HEDEFİ

Şimşek, 2025’te de enflasyonun düşmeye devam edeceğini vurgulayarak, şu değerlendirmede bulundu:

“Para siyaseti, gecikmeli tesirde buluyor. Para siyasetinin dezenflasyonist sürece katkı vermesi bundan sonraki süreçte de devam edecek. Gecikmeli tesir, 18 ay boyunca kelam konusu olacak. 2025’te bütçe açığını yaklaşık yüzde 5’ten yüzde 3 civarına düşürmeyi hedefliyoruz. Münasebetiyle bütçe açığındaki azalmanın dezenflasyonist tesiri de çok net bir halde görülecek. Yönetilen/yönlendirilen fiyatlar konusunda da aslında azamî hassasiyeti gösteriyoruz. Örneğin 2024’te doğal gaz, elektrik fiyat artışları yüzde 38 civarı oldu. Yani Merkez Bankasının yepyeni gayesine paralel gitti. 2025’te de emsal yaklaşım içinde olacağız.

ENERJİ FİATLARINDA KIYMETLENDİRME KELAM KONUSU

Burada değerli olan birkaç faktör var, yani elektrik ve doğal gazı bir kenara bırakacak olursak, akaryakıt ÖTV’si ve tütün eserlerinin ÖTV’si… Bu iki mevzuda da enflasyon amacını tehlikeye atmayacak bir yaklaşım içerisinde olacağız. Son 6 aylık yurt içi ÜFE oranında olağan koşullar altında ÖTV’de bir artış kelam konusu olacak iken, ki bu oran hayli düşük, yani enflasyon yıl sonu açıklanmadığı için tam bir sayı vermem gerçek olmaz lakin göreceksiniz ki 2025 enflasyonu tehlikeye atmayacak formda olacak.”

Şimşek, akaryakıt konusunda değerlendirmeye gidebileceklerini bildirdi. Yine değerleme oranıyla artan birçok harç ve fiyatın zati enflasyon sepetinde olmadığını söz eden Şimşek, bunların hane halkının, gereksinimine binaen, dönemsel olarak aldığı hizmetler olduğunu söyledi.

Enerji alanında fiyat ayarlamalarının çok kritik olduğunu lisana getiren Şimşek, “Yönetilen/yönlendirilen fiyatlarda, akaryakıt ÖTV’si kıymetli, bir de tütün eserlerindeki ÖTV. Başkalarının enflasyon üzerindeki tesiri olmadığı yahut çok hudutlu olduğu için onları başka bir çerçevede kıymetlendiriyoruz.” tabirlerini kullandı.

Şimşek, yönetilen/yönlendirilen fiyatlarda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) 2025 amacını önemli bir halde dikkate alacaklarını kaydetti.

Önceliklerinin besin arzını artırmak olduğunu belirten Şimşek, Tarım ve Orman Bakanlığına sulama, toplulaştırma, besin lojistiği, besin ihtisas bölgelerinin kurulması üzere konularda dayanak vermeye devam edeceklerini bildirdi.

Şimşek, bütçede besin arzını önceliklendireceklerine de işaret ederek, bunun arz taraflı dezenflasyon için değerli bir adım olduğunu vurguladı.

Sosyal konut arzının artırılmasının da arz istikametli siyasetlerin kıymetli bileşeni olduğunun altını çizen Şimşek, şu değerlendirmede bulundu:

“Enerjide dönüşüm, o da çok kritik. Zira cari açık üzerinden dolaylı olarak dezenflasyonu destekleyecek. Son 21 yıla Türkiye’nin güç ithalatı, cari açığının 1,5 katı yani 948 milyar dolar. Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanlığımızın yaptığı hoş çalışmalar sayesinde güçte dışa bağımlılık azaldıkça cari açık üzerinden, kur üzerinden enflasyonist baskılar da daha yönetilebilir olacak. Yani hem besin arzı hem güç arzı hem toplumsal konut arzı hasebiyle bütün bunlar tesirli olacak.

Sanayi Teknoloji Bakanlığımızın aldığı çok değerli inisiyatifler var. Bilhassa üretimin, yatırımların artırılmasına yönelik, cari açığın azaltılmasına yönelik… Bütün bunlar aslında orta-uzun vade dezenflasyonu destekliyor. o nedenle esasen Yatırım Taahhütlü Avans Kredisi (YTAK) üzerinden bu alanlar destekleniyor.”

“KÜRESEL ENTEGRASYONU DEZENFLASYONİSTİN SÜRECİ OLARAK GÖRÜYORUZ”

Şimşek, sektörel ya da eser bazında monopolleşmeye müsaade verilmemesinin kıymetine dikkati çekti.

Bütün eserlerde, dallarda piyasaya girişin-çıkışın kolaylaştırılması ve global entegrasyonun güçlü bir halde devam ettirilmesinin kıymetli olduğunu vurgulayan Şimşek, şunları kaydetti:

“Çünkü rekabetin olduğu ortamda verimlilik, inovasyon vardır. Bu da alışılmış ki dezenflasyonisttir. Bu nedenle Avrupa Birliği (AB) ile Gümrük Birliği’nin güncellenmesi pahalı. Oraya bilhassa tarımın, hizmetlerin, kamu alımlarının eklenmesi değerli.

Kamu alımları demişken, kamu ihale ıslahatı da bu bağlamda kıymetli bir ıslahat. Biz global entegrasyonu da aslında bir manada dezenflasyonist sürecin bir kesimi olarak görüyoruz.”

Şimşek, para siyasetinin gecikmeli tesiri, bilhassa maliye siyasetindeki 2025’e ait öngörüler, yönetilen/yönlendirilen fiyatlar ve yapısal dönüşüm ve yapısal ıslahatların dezenflasyonu kalıcı olarak destekleyeceğini söyledi.

TCMB’nin dezenflasyon için para siyasetinde gerekli çerçeveyi oluşturduğunu anlatan Şimşek, bu çerçevenin güçlü bir formda devam edeceğini lisana getirdi.

KKM CAZİP HALE GETİRELECEK

Şimşek, Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) konusuna da değinerek, piyasaları bozmadan KKM’den çıkış sürecinin devam edeceğini bildirdi.

Bakan Şimşek, şu ifadeleri kullandı:

“Şu ana kadar bu süreç çok uygun yönetildi. Yani geçen sene ağustosta 144 milyar dolarla tepeye çıkan KKM bakiyesi şu anda 30-35 milyar dolar aralığına inmiş durumda. Bunun yaklaşık 3’te biri hukuksal bireylere ilişkin, geriye kalanı şahıslara ilişkin mevduatlardan oluşuyor. Biz, aslında, hükmî şahısların kurumlar vergisi istisnasını kaldırmıştık, daha az cazip hale getirdik. Bireylere ait de stopaj getirdik, hasebiyle önümüzdeki periyotta KKM’yi daha da az cazip hale getirecek adımları atmaya devam edeceğiz. Hakikaten Merkez Bankamız aslında yakın devirde bir iki düzenleme yaptı.”

TÜKETİCİ KREDİLERİNDE DÜZENLEME

Kredilere ait soruyu yanıtlayan Şimşek, “Bizim tarım, ihracat, yatırım, esnaf üzere alanlarda bir kredi sınırlamamız yok hatta bu alanlarda bizim bütçe üzerinden faiz sübvansiyonumuz var.” dedi.

Şimşek, ihracatta reeskont kredisi verdiklerini anımsatarak, bu alanda son bir yıldaki kredi ölçüsünün 531 milyar lira olduğunu bildirdi.

Bu alandaki öbür takviye ve kalemlerle ek olarak 150-160 milyar liranın daha kelam konusu olduğunu anlatan Şimşek, şu değerlendirmede bulundu:

“Yine çiftçimize gelecek sene için faiz sübvansiyonu olarak 160 milyar lira takviye vereceğiz. Misal halde esnafımıza, yani esnaflarımızın kullandığı kredilerin faizinin yüzde 50’sini devlet olarak karşılamaya devam edeceğiz. Tarımda, ihracatta, esnaf kredilerinde zati biz sübvansiyon sağlıyoruz. Yatırımlarda da YTAK üzerinden, bir de verilen teşviklerdeki faiz takviyesi üzerinden yatırımlara da önemli bir faiz dayanağımız var. Yeni teşvik sistemiyle de bu çok daha net bir biçimde ortaya konulacak fakat biz tüketici kredilerini sübvanse etmiyoruz, etmeyeceğiz.”

Şimşek, enflasyonun düştüğünü belirterek, “Önümüzdeki devirde muhtemelen finansmana erişim bütün bölümler için daha da güzelleşecek, şartlar daha elverişli hale gelecek. Gerçekten global şartlar da daha destekleyici hale geliyor.” dedi.