Stokçudan ilanlı ifşa

Otomobilin yatırım aracı olarak görülmesi, piyasanın haddinden fazla yükselmesine neden oldu. Bayiden sıfır km araç alamayanlar, birden fazla liste fiyatının üstünde olmasına karşın ya galerilere ya da ‘al-satçı’ diye tabir edilen şahıslara yöneliyor. Haliyle her alış-satış, otomobil piyasasını daha da yükseltiyor. Ticaret Bakanlığı’nın bunun önüne geçmek için getirdiği ‘6 ay ve 6 bin km’ koşulu uzatıldı. Lakin Türkiye’nin en büyük ikinci el araç satış sitesindeki araba ve jip ilanları, bu kuralın pek de dikkate alınmadığını gözler önüne serdi. Galerici ve sahibinden, hem 6000 km’den düşük hem de liste fiyatının üstündeki araç ilanları dikkat çekiyor.

Her ay rekor kıran sıfır km araç satış sayıları, tedarik sorunu olmadığının ispatı. Vatandaşa aksesuar paketi dayatan bayilerin, liste fiyatının üstüne çıkmayı kabul etmeyen vatandaşlara araç satmak istemediği belirtiliyor. Stokçular yüzünden gerçek kullanıcılar otomobile erişemezken, piyasada bayilerin araçları son tüketiciye satmaya dönük konum almaları tarafında beklenti var. Mevcut ‘Sıfır ikinci el araç’ ilanları, galerici ve al-satçıların sıfır km araçları stokladığını ortaya koyuyor. Bir tek sitede 6001 km’den düşük 15 binden fazla araç var. İlan fotoğraflarında araçların depo ve garajlarda bulunması, plakaların kapalı olması dikkat çekiyor. İnternet siteleri incelendiği takdirde stokçular çok net fark edilebiliyor.

Sitede 2022 ve 2023 model araçların sayısı oldukça fazla. Ortalarında spor ve lüks arabaların de yer aldığı çeşitli markalarda 6001 km’den düşük 5 bin 300’den fazla 2023 model, 2 bin 700’den fazla da 2022 model araç, kelam konusu ikinci el satış sitesinde ilanda. Türkiye’de üretilen bir markanın en ucuz modeline sıkça rastlanıyor. Aracın 1.4 akaryakıtlı düz vites boş paketi, liste fiyatının 200 bin lira üstüne satışta. Lüks araçlarda stokçuların yararı daha da yükseliyor. Bir Avrupa markasının revaçtaki elektrikli lüks jipi, liste fiyatının 1 milyon lira üstünde ilana konulmuş.

Söz konusu internet sitesinde 6001 km’den düşük 3 yaşında otomobiller da var. 2020 ve 2021 model çeşitli markalarda, ortalarında spor ve lüks araçların da bulunduğu 600’den fazla araba, halihazırda ilanda satılmayı bekliyor. Arazi araçlarında da durum arabalarda olduğundan farksız. 2020-2023 model aralığında, 6001 km’den düşük 6 binden fazla arazi, SUV ve pikap araç, galerici ve al-satçıların elinde. Araba fiyatları son 10 ayda yüzde 95 yükseldi. Bugün araçlara biçilen fiyatlar, 2020 ve 2021 yılında şu anki fiyatının neredeyse dörtte biri fiyatına alındığı düşünüldüğünde, piyasanın nasıl şişirildiği daha net anlaşılıyor.

Her ay açıklanan satış sayıları dikkate alınırsa, internette ilanda olan araç sayısının, buzdağının görülen kısmı olduğu, on binlercesinin ilana konulmadığı belirtiliyor. Stokçuluk yapıp piyasayı olağandışı biçimde yükseltenlere büyük cezalar yolda. Ticaret Bakanlığı’nın kontrolleri sıklaştıracağı tabir ediliyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan da son kabine toplantısının akabinde, “Sıfır ve ikinci el araç fiyatlarında oluşan balonu yakından takip ediyoruz. Bu sıkıntının üstüne gideceğiz” demişti.