MELTEM GÜNEŞ Ankara – Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle, Türkiye’de besin arz güvenliğinin sağlanması ve besin eserlerine erişimde sorun yaşanmaması için 3 Mart’taki Cumhurbaşkanı Kararıyla, Ukrayna’dan yüklenen ziraî eserlerin ithalatında yahut transit ticaretinde Tarım Bakanlığı’na sunulması zarurî olan resmi sertifika ve evraklar, Ukrayna yetkili makamları tarafından yine düzenlenmeye başlayıncaya kadar resmi denetimlerde aranmıyordu. Lakin kısa müddet evvel Ukrayna Devlet Besin Güvenliği Servisi’nce, Tarım Bakanlığı’na düzmece sertifika ve ziyanlı organizmaya ait bir ikaz mektubu iletildi. Mektupta, birtakım eserlerin sevkiyatları için Türkiye’ye sunulan Ukrayna Bitki Sıhhat Sertifikası’nın geçersiz olduğu tez edilerek, ziyanlı organizma (Tilletia spp.) tespit edilen birtakım sevkiyatların ise sertifikası olmadan Ukrayna’dan çıkış yaptığı bildirildi.
Belge şartı
Tarım Bakanlığı hususla ilgili Ticaret Bakanlığı’nı da bilgilendirirken, Ticaret Bakanlığı da yaşanan gelişmeyi bir yazı ile TOBB’a iletti. Ticaret Bakanlığı yazısında, ithal edilmek istenen eserlere ilişkin sertifikalarda sahteciliğe mahzur olunması ve eserlerin mevzuat gereği Bitki Sıhhat Sertifikası/Sağlık Sertifikası beraberinde gelmesi gerektiğini kaydetti. Yazıda kelam konusu sıkıntılar nedeniyle, 1 Eylül’de yola çıkan sevkiyatlar dahil olmak üzere, bu tarihten itibaren Ukrayna tarafından düzenlenmiş resmi sertifika ve dokümanların aranacağı, gerekli evraklar olmazsa ithalat denetimlerinin yapılmayacağı duyuruldu.
10 çeşit yük
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü’nün toplumsal medya hesabından paylaşılan bilgilerde, tahıl koridoru kapsamında, bugüne kadar toplam 69 gemi Ukrayna’nın Odesa, Chornomorsk ve Yuzhne kentlerindeki limanlardan yüklü olarak ayrılırken, 69 geminin, 26’sının Türk bayraklı, sahipli yahut işletenli olduğu belirtildi. Bilgilere nazaran, kelam konusu 69 geminin 27’si, yüklerini Türkiye limanlarına getirirken, başkaları ise Almanya, Cibuti, Çin, Fransa, Güney Kore, Hindistan, Hollanda, İngiltere, İran, İrlanda, İspanya, İsrail, İtalya, Libya, Lübnan, Mısır, Romanya, Somali, Sudan ve Yunanistan’a götürdü. Gemiler ile ayçiçeği çekirdeği, ayçiçeği küspesi, ayçiçeği yağı, arpa, buğday, mısır, soya, şeker pancarı, bezelye ve kanola tohumu olmak üzere 10 çeşit yük taşındı.
Yüzde 41’i Türk bayraklı
Bugüne kadar taşınan toplam yük ölçüsü, 1 milyon 680 bin 396 ton olurken, Türkiye limanlarına gelen gemilerin taşıdığı toplam yük ise 378 bin 887 ton olarak hesaplandı. Toplam yükün yüzde 23’ü Türkiye limanlarına gelen yük olarak kaydedildi. Türkiye limanlarına bezelye, mısır, ayçiçeği küspesi, buğday, ayçiçeği çekirdeği, ayçiçeği yağı yükleri geldi. 69 geminin 22’sini, 24 Şubat’tan bu yana mahsur kalan gemiler oluştururken, öbürleri ise tahıl koridorunun açılmasından sonra Ukrayna’ya gidip yüklemesini yapıp geri dönen gemilerden oluştu. Ukrayna limanlarına yükleme için giden gemilerin yüzde 41’i de Türk bayraklı yahut Türk sahipli gemiler oldu.