VAN – Geçtiğimiz yıl, tam da şu vakitlerde, Van’ın Başkale ilçesine bağlı Kırbalı kırsal mahallesinde yaşayan bir lise öğrencisi, “İki hafta evvel okullar açıldı fakat biz hala okula gidemiyoruz. Servis artık köyümüze gelmiyor. Benim de bir üniversite hayalim var ancak servis yok diye okula gidemiyorum” demişti. O gün gündeme getirdiğimiz ‘taşımalı eğitim sorunu’ ile ilgili haberimizin üzerinden nerdeyse bir yıl geçti. Lakin bu sorun şimdilerde daha fazla derinleşti.
Taşımalı Eğitim Yönetmeliği’nde yapılan değişiklik 1 Ağustos 2024 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna nazaran, taşımalı eğitimin kapsamı evvelden 50 kilometre ile sınırlıyken 30 kilometreye düşürüldü. Bu aradan daha uzaktaki köylerdeki ortaokul ve lise öğrencilerinin okul pansiyonlarına yerleştirilmesine karar verildi. Ayrıyeten, 10 öğrenciden daha az öğrencinin bulunduğu köyler ise ‘taşımalı eğitimin’ kapsamından çıkarıldı. Bu köylerde irtibata geçtiğimiz veliler, çocuklarının okul pansiyonlarına mecbur bırakılmasını kabul etmediklerini söylüyor. Birçok veli ise çocuğunu okula göndermemeyi düşündüğünü belirtiyor.
Eğitim Sen Van Şubesi Başkanı Murat Atabay ‘TAŞIMALI EĞİTİM EN BAŞINDAN BERİ YANLIŞ’
Eğitim ve Bilim İşçileri Sendikası (Eğitim Sen) Van Şubesi Başkanı Murat Atabay, taşımalı eğitimin en başından beri yanlış bir uygulama olduğuna lakin dermanın ‘okul pansiyonları’ olmadığına dikkat çekiyor: “Kırsal köylerde yaşayan öğrenciler, taşımalı yollarla eğitim görebilecekleri bir okula taşınıyordu. Lakin bizim taşımalı eğitime yönelik de çok önemli tenkitlerimiz var. Biz köy okullarının yine açılmasını ve köy çocuklarının kendilerine en yakın okulda eğitim görmeleri gerektiğini savunuyoruz. Zira taşımalı eğitiminde birçok sorunu var. Taşımalı eğitim ihalelerinin çok geç yapılması, buna bağlı olarak çocukların okullarına geç başlaması, servislere çok sayıda öğrenci bindirilmesi, inançlı olmaması, yaşı geçmiş servis araçlarının kullanılması ve bu araçları kullanan sürücülerin bu istikamette bir eğitiminin olmaması üzere birçok sorunu vardı.”
Bir öğrencinin yaşadığı köy, gideceği okula 30 kilometreden daha fazla arada bulunuyorsa ya da köyün öğrenci sayısı 10’un altındaysa, taşımalı eğitim usulü kullanılamayacak. Bu türlü bir durumda bu öğrenciler yatılı bir okulun pansiyonunda yaşamak zorunda kalacak. Lakin, Atabay’ın verdiği bilgiye nazaran bu pansiyonların kapasite, güvenlik, paklık ve beslenme üzere birçok sorunu bulunuyor. Öte yandan her okulda pansiyon da yok. Bu türlü bir durumda birkaç okulun öğrencileri tek bir pansiyona sıkıştırılabilir.
‘BU PANSİYONLAR TARİKAT VE CEMAATLERİN MERKEZİ OLACAKTIR’
Okul pansiyonlarına ait evvelki periyotlarda de önemli tenkitler olduğunu belirten Atabay, pansiyonlardaki bir öteki meseleye da dikkat çekiyor: “Milli Eğitim’in yapmış olduğu protokollerle, bilhassa akşam saatlerinde, cemaat ve tarikatların gelip ‘sohbet’ ismi altında etkinlikler düzenlediği ve çocuklara aşikâr ideolojik dayatmalar yaptıklarına dair de evvelce beri gelen şikayetler var. Çocukları, bir devrin yatılı bölge okulları üzere, bu pansiyonlara zarurî halde bırakmak gerçek değildir. Biliyoruz ki bir vakitler bu yatılı bölge okulları asimilasyonun kıymetli araçlarından biri olarak kullanıldı. Günümüzde de bu pansiyonlar tekrar ideolojik dayatmaların, tarikat ve cemaatlere yönlendirmenin merkezi olarak kesinlikle kullanılacaktır.”
‘ERKEN YAŞTA EVLİLİĞİ BEREBERİNDE GETİRECEKTİR’
Atabay, taşımalı eğitim yönetmeliğindeki değişikliklerin ve öğrencilerin okul pansiyonlarına mecbur bırakılmasının yaratabileceği esas meselelerden birinin de ‘okul terk oranlarının artması’ olduğuna dikkat çekiyor. Ailelerin çok büyük bir kısmının okul pansiyonuna karşı olduğunu ve güvenmediğini belirten Atabay, “Özellikle, kız çocukların pansiyonda kalmaları aileleri tarafından kabul edilmeyebilir. Tahminen de binlerce çocuk açık lise okumaya mecbur kalacaktır ya da okulu terk edecektir. Bu durum hem çocuk personel sayını artıracak hem de erken yaşta evliliği beraberinde getirecektir” diyor.
‘KÖY OKULLARININ TEKRAR AÇILMASI LAZIM’
Atabay’ın tahlil önerisi ise şöyle: “Bizim esasen her köyde lise ve ortaokul açılması tarafında bir talebimiz yok. Zira köylerdeki öğrenci kapasitesi belirli. Ama, kapasite göz önünde bulundurularak açılabilecek birçok köy var. Gelin görün ki AKP iktidarı köy okullarının birçoklarını kapattı. Bu köy okullarının tekrar açılması lazım. Lakin, o denli boş bir biçimde açılmasını istemiyoruz. Bu okullara takımlı, teminatlı öğretmen ataması yapılması gerekiyor. Birkaç ay emek sömürüsüne maruz kalan fiyatlı öğretmenler üzerinden bunun tamamlanmasını istemiyoruz. Bunun için eğitime aktarılan bütçenin artırılması gerekiyor.”