TBB Başkanı Erinç Sağkan: CMK ücret tarifesi avukatın emek ve mesaisini karşılayacak şekilde belirlenmeli, KDV’den muaf tutulmalıdır

Türkiye Barolar Birliği (TBB) Lideri Erinç Sağkan, “CMK fiyat tarifesi avukatın emek ve mesaisini karşılayacak biçimde belirlenmeli, hizmetin niteliği gereği KDV’den muaf tutulmalıdır. Bu konunun bir taahhüt evrakı olan İnsan Hakları Aksiyon Planı’nda da düzenlendiğini ve sorumlu kurumların Adalet Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı olduğunu, hayata geçirilmek için öngörülen 1 yıllık müddetin de çoktan geçtiğini tekrar hatırlatıyorum” dedi. Sağkan, Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın adli yardım sisteminin değiştirilmesi istikametinde çalışma başlatıldığı açıklamasıyla ilgili “Barolara ve haklarını arayan avukatlara dönük bu söylemi ve yaklaşımı kabul etmemiz mümkün değil” diye konuştu.

TBB Başkanı Erinç Sağkan, bugün Ankara’da yapılan 49. Baro Liderleri Toplantısı’nın akabinde basın açıklaması yaptı. Sağkan’ın açıklaması şöyle:

“Gündemi her gün değişen ülkemizde, yeri geldiğinde tabir hürriyeti ve adil yargılanma hakkı üzere temel hak ve özgürlükleri, yargı bağımsızlığını, yeri geldiğinde başta bayanlar ve çocuklar olmak üzere adalete erişimde dezavantajlı kümeleri savunmak, onların sesine ses olmak için sizlerin karşısına çıktık. Bugün ise kendi mesleğimizin, savunma makamının hakları ismine TBB idaresi ve baro liderleri olarak on binlerce meslektaşımızı temsilen bulunuyoruz. Lakin şunu çok düzgün biliyoruz ki; nasıl basın özgürlüğü sizlerin haber verme hakkınızı ilgilendirdiği kadar bizlerin de haber alma hakkını ilgilendiriyorsa, avukatların sorunu da yalnızca avukatı ve onun meslek örgütü olan baroları değil, birebir vakitte savunma hakkından aktif biçimde yararlanabilmek bakımından yurttaşlarımızı da ilgilendirmektedir.

Bugün 49. Baro Liderleri toplantısında bizleri burada bir ortaya getiren, CMK mecburî müdafiliği hizmeti kapsamında kamu hizmetlerinin en kutsallarından birini her gün kollukta, savcılıklarda, mahkemelerde ve cezaevlerinde gereği üzere yerine getiren fakat karşılığında ‘emeğinin olması gerektiği ederi’ değil, çoktan angaryaya varmış bir fiyatın reva görüldüğü on binlerce avukatın sesini tüm kamuoyuna duyurma zorunluluğudur. Bizler, uzunca bir mühlet boyunca CMK görevlendirmeleri ve bunun karşılığında avukat meslektaşlarımıza yapılan ödemeler konusunda yaşanan ıstırapları çeşitli vesilelerle lisana getirdik. CMK görevlendirmelerinin ne manaya geldiğini, yaşanan süreci ve problemleri sizlerle ve kamuoyuyla paylaşmak isteriz.

“CMK görevlendirmesi, yargının karşısında ‘kimsesiz’ kalmış kim varsa onun kimsesi olmak için var olan ve bu sebeple de son derece kutsal bir kamu hizmetidir”

Kısaca CMK vazifesi olarak lisana getirdiğimiz kavram Ceza Muhakemesi Kanunu kararlarına nazaran kendisine müdafi seçebilecek durumda olmayan şüphelilere, sanıklara, mağdur yahut müştekilere talepleri üzerine, birtakım durumlarda ise talep aranmaksızın barolarımızın yapacağı görevlendirme çerçevesinde avukat meslektaşlarımızın hukuki yardım hizmeti sunmaları manasına gelmektedir. Bu manada, yalnızca avukatları ilgilendiriyormuş üzere algılanan CMK görevlendirmesi, aslında, bir avukatla kendisini temsil edecek ekonomik güce sahip olmayan tüm vatandaşların, kimsesiz çocukların, adalete gereksinim duyan bayanların, bir öbür deyişle yargının karşısında ‘kimsesiz’ kalmış kim varsa onun kimsesi olmak için var olan ve bu sebeple de son derece kutsal bir kamu hizmetidir. Yokluğunun azap ve makûs muamele olabileceği kadar hayati; toplumsal bir hukuk devletinde yargısız infazı gerçek bir yargılamaya dönüştürecek kadar da zorunludur. CMK kapsamında sunulan bu hizmet; insan haklarına saygılı, toplumsal bir hukuk devleti olmanın gereğidir.

“Meslektaşlarımızın müdafi olarak tabir ve sorgulardaki mevcudiyeti, yurttaşların öncelikle hayat haklarının, maddi ve manevi bütünlüklerinin güvencesidir”

Gururla tabir etmek isterim ki, bu uygulamanın hayata geçtiği 1992 yılından bu yana geride bıraktığımız otuz yıl içerisinde, Türkiye’de kolluk şiddetinden kaynaklanan hayat hakkı, azap ve makus muamele yasağı ihlallerinin çok büyük oranda ortadan kalkması, CMK kapsamında misyon yapan meslektaşlarımızın insan hakları savunuculuğu şuuruyla hareket etmeleri sayesinde gerçekleşmiştir. Hiç kuşku yok ki, meslektaşlarımızın müdafi olarak tabir ve sorgulardaki mevcudiyeti, yurttaşların öncelikle ömür haklarının, maddi ve manevi bütünlüklerinin garantisidir.

“Yargılamayı tüzel bir yargılama yapan, emeği uzun vakittir sömürülmekte olan ‘o’ cmk avukatıdır”

Bizler, vakit zaman ‘savunma hakkı kutsaldır’ dediğimizde, metafizik, soyut bir prensipten kelam ettiğimiz sanılmasın. Tersine, kuşkulu ve sanık için savunma hakkı bir hayat memat problemidir. Kuşkulu ve sanıklar hakkında tarih boyunca o yahut bu biçimde kararlar verilmiştir fakat verilen kararı ‘hukuki’ kılan savunma hakkının kullanımıdır. Yargılamayı türel bir yargılama yapan, emeği uzun vakittir sömürülmekte olan ‘o’ CMK avukatıdır.

Türkiye’de on binlerce avukatın; 7 gün- 24 saat ve birçok vakit gecenin bir yarısında dahi olsa adaletin karşısındaki kimsesizlerin kimsesi olmak için icra ettikleri bu hizmet için son derece insani ve bir o kadar da haklı talepleri var. Artık haykırışa dönmüş bu hak talepleri ise uzun vakittir inatla duyulmamaktadır.

“CMK kapsamında sunulan müdafilik hizmetini bir hak savunuculuğu şuuruyla yerine getiriyoruz”

Bizler, CMK kapsamında sunulan müdafilik hizmetini bir hak savunuculuğu şuuruyla yerine getiriyoruz. Bundan kimsenin kuşkusu olmasın. Yurttaşlarımızın adil yargılanma, adalete erişim ve savunma haklarının korunması başka her şeyden üstündür ve yurttaşlarımızın bu mevzuda güvenebilecekleri yegane meslek kümesinin avukatlar olduğunu biliyoruz. Lakin meslektaşlarımızın yurttaşlarımızı savunmasız ve yalnız bırakmamak ismine nelere katlandıklarının altını bir kere daha çizmemiz gerekiyor. Kendisine CMK görevlendirme bilgisi ulaşan büyük ihtimal genç yaşlarında olan meslektaşımızın birçok vakit sıkıntı kaideler altında vazife yerine ulaştığını; en yeterli formda yerine getirdiği misyonu nedeniyle müdafiliğini yapmakta olduğu şahıslarla, cürümlerle özdeşleştirildiğini; kimi vakit kendisinin de şiddetin mağduru hâline geldiğini bilmenizi isterim. Bu kısmı vurgulamak ve hatta haykırmak isterim ki; bir avukatın üstlendiği ağır sorumluluk karşısında, mevcut tarifeye nazaran soruşturma evresinde eline geçen net fiyat 440 TL, asliye ceza mahkemesi için 754 TL, ağır ceza mahkemesi içinse 1353 TL’dir. Toplumsal bir hukuk devletinde, vatandaşların insan onuruna yaraşır halde adalete erişmeleri için hayati ve zorunlu olan bu vazife karşılığında, yıllar sürecek, en küçük bir dikkatsizlik halinde dahi ağır yaptırımların uygulanacağı bu değerli sorumluluk karşılığında reva görülen fiyatlar bunlardır. Üstelik çocukla ilgili evraklar hariç KDV oranı ise -inanılmaz ama- yüzde 18’dir. CMK fiyatlarının düşüklüğü için lisana getirilen ‘bunun tıpkı vakitte bir kamu hizmeti olduğu’ mazereti, nedense vergi ödenmesi kelam konusu olunca unutulmaktadır.

“Adalet Bakanı, açıklama ve eylemlerimizi “siyaset yapmak” olarak nitelendirmiş, isimli yardım sisteminin değiştirilmesi için çalışma başlatıldığı tabir edilmiştir”

Aylardan beri haykırmak durumunda kaldığımız ısrarla lisana getirdiğimiz gerçek işte budur. Tüm bu şartlar altında, meslektaşlarının ve yurttaşların haklarını korumak dışında hiçbir amacı olmayan barolarımızın, büsbütün bu konuya dikkat çekmek üzere, haklı olarak ortaya koydukları ve demokratik bir hak kullanımından öteye geçmeyen açıklama ve aksiyonları, Sayın Adalet Bakanı tarafından ‘siyaset yapmak’ olarak nitelendirilmiş, isimli yardım sisteminin değiştirilmesi için çalışma başlatıldığı tabir edilmiştir. Barolara ve haklarını arayan avukatlara dönük bu söylemi ve yaklaşımı kabul etmemiz mümkün değil.

“Bir avukatın aldığı fiyatla 2 litrelik sıvı yağ, bir kalıp peynir ve bir adet salça alınabildi”

Buna ait karşılığımız aslında bugün bu masadadır. Masada görmüş olduğunuz bu kutunun içerisinde, soruşturmada CMK görevlendirmesi ile atanan bir avukata, bu hizmeti karşılığında reva görülen 440 TL karşılığı alınabilen birtakım eserler var. Bir avukatın, günün rastgele bir saatinde, bazen gecenin bir yarısında ifa ettiği bu hizmetin karşılığında aldığı fiyatla 2 litrelik sıvı yağ, bir kalıp peynir ve bir adet salça alınabildi. Ağır ceza mahkemesi fiyatı ise (1353 TL) bir aylık Bağkur priminin yarısını dahi karşılamamaktadır. İşte bu sebeple, yaptığımız ‘siyaset’ değildir. CMK fiyat tarifesindeki adaletsizliğe dikkat çekmek baroların da TBB’nin de kanundan kaynaklı vazifeleridir. Hakkı, hukuku ve adaleti savunmaktır. Bizimki, emek ve adalet gayretidir.

Sayın bakanın ‘sistemi değiştiririz’ tarafındaki beyanına karşı ise şunu söz edebilirim; bu sistem içerisinde 30 yıldır vatandaşların adalete erişim hakkını, adil yargılanma haklarını savunanlar, azap ve makûs muamele yasağı ihlallerini ortadan kaldıranlar bağımsız avukatlar ve onların meslek örgütleri olan barolar oldu. Haliyle vatandaşlarımızın hak mahrumiyetine uğramaması için yapılması gereken sistemi değiştirmek değil savunma makamını güçlendirmek ve savunma hakkının daha aktif kullanımı için gerekli önlemleri almaktır.

“CMK fiyat tarifesi avukatın emek ve mesaisini karşılayacak halde belirlenmeli, hizmetin niteliği gereği KDV’den muaf tutulmalıdır”

CMK fiyat tarifesi avukatın emek ve mesaisini karşılayacak biçimde belirlenmeli, hizmetin niteliği gereği KDV’den muaf tutulmalıdır. Bu konunun bir taahhüt dokümanı olan İnsan Hakları Aksiyon Planı’nda da düzenlendiğini ve sorumlu kurumların Adalet Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı olduğunu, hayata geçirilmek için öngörülen 1 yıllık müddetin de çoktan geçtiğini tekrar hatırlatıyorum. Ekonomik istikametten güçsüz durumda bulunan vatandaşlarımızın adalete erişimlerindeki en değerli öge olan isimli yardım için bütçeden ayrılan oran tez halde artırılmalıdır. Yeniden yurttaşlarımızın adalete erişimini kolaylaştırmak bakımından tüm avukatlık hizmetlerinde KDV oranı düşürülmelidir. Avukata dönük şiddetle gayret için Adalet Bakanlığı’na sunduğumuz teklifler acil olarak hayata geçirilmelidir. Bizler TBB ve barolar olarak yurttaşlarımızın adil yargılanma, adalete erişim ve savunma haklarının garanti altına alınması ve elbette mesleğimizin prestijinin korunması için uğraş etmeye devam edeceğimizi, haklı taleplerimizde dün olduğu üzere bugün de demokratik haklarımızı kullanmaktan çekinmeyeceğimizi tüm kamuoyunun bilgisine hürmetle ve kararlılıkla sunarız. Bizimki emek ve adalet gayretidir.”