Yatırımda makine istihdamda giyim öne çıktı

Hüseyin GÖKÇE- ANKARA

● 2022 yılı Ağustos ayında teşvik belgeli yatırımlar, belge, tutar ve istihdam açısından geçen yılın üzerine çıktı. Belge sayısı yüzde 39 artarak 1261’e, öngörülen sabit yatırım yüzde 82 artarak 47.5 milyar liraya, öngörülen istihdam ise yüzde 15 artarak 32 bin 148’e yükseldi.

● Birikimli olarak da ilk kez tüm kalemlerde geçen yılın üzerine çıkıldı. 2022 Ocak-Ağustos döneminde düzenlenen yatırım teşvik belgeleri, geçen yılın aynı dönemine göre belge adedinde yüzde 1, sabit yatırım tutarında yüzde 53 oranında ve öngörülen istihdamda yüzde 10 oranında artış gösterdi.

2022 yılı Ağustos ayında teşvik belgeli yatırımlar, belge, tutar ve istihdam açısından geçen yılın üzerine çıktı. Belge sayısı yüzde 39 artarak 1261’e, öngörülen sabit yatırım yüzde 82 artarak 47.5 milyar liraya, öngörülen istihdam ise yüzde 15 artarak 32 bin 148’e yükseldi. Birikimli olarak da ilk kez tüm kalemlerde geçen yılın üzerine çıkıldı. 2022 Ocak-Ağustos döneminde düzenlenen yatırım teşvik belgeleri, geçen yılın aynı dönemine göre belge adedinde yüzde 1, sabit yatırım tutarında yüzde 53 oranında ve öngörülen istihdamda yüzde 10 oranında artış gösterdi. Bu dönemde 1 milyar liranın üzerinde yatırım taahhüdünde bulunan firma sayısı 4 oldu. Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürü Dr. Mehmet Yurdal Şahin, 2022 yılı Ağustos teşviklerini DÜNYA’ya analiz etti:

Ağustos ayında, 47.5 milyar liralık sabit yatırım öngören 1.261 adet Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenirken, bu yatırımlarda 32.148 kişilik istihdam öngörüldü.

Ağustos ayında düzenlenen Yatırım Teşvik Belgelerinin 1.234 adedi yerli firmalar, 27 adedi yabancı sermayeli firmalar tarafından alındı. Yerli firmalara düzenlenen yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 45,2 milyar TL olup, toplam içindeki payı % 95 düzeyinde.

Yabancı sermayeli firmalarca alınmış olan yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 2,3 milyar TL olup, toplam içindeki payı %5 olarak hesaplandı.

2022 yılı Ağustos ayında düzenlenen Yatırım Teşvik Belgeleri, 2021 yılı Ağustos ayına göre; Belge adedi açısından %39 oranında, öngörülen toplam sabit yatırım tutarı açısından %82 oranında ve Öngörülen istihdam açısından %15 oranında artış gösterdi.

8 aylık tüm veriler geçen yılın üzerinde

2022 Ocak-Ağustos döneminde öngörülen sabit yatırım tutarı toplam 306 milyar TL olan 7.697 adet Yatırım Teşvik Belgesi düzenlendi. Düzenlenen bu belgelerde toplam 215.857 kişilik istihdam öngörülüyor.

2022 Ocak-Ağustos döneminde düzenlenen yatırım teşvik belgeleri, 2021 yılı Ocak-Ağustos dönemine göre belge adedinde %1, sabit yatırım tutarında %53 oranında ve öngörülen istihdamda %10 oranında artış gösterdi.

2022 Ağustos ayında düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin yatırım cinslerine göre dağılımı

Ağustos ayında düzenlenen 1.261 adet belgenin, 872 adedi komple yeni yatırım niteliğinde olup, toplam sabit yatırım tutarının %70’ini (33,4 Milyar TL) oluşturdu. 304 adedi tevsi yatırımı niteliğinde olup, toplam sabit yatırım tutarının %23’üne (10,9 Milyar TL) karşılık geliyor.

Diğer mahiyetlerdeki yatırımlar için, toplam sabit yatırım tutarının %7’sini (3,2 Milyar TL) oluşturan 85 adet belge düzenlendi.

Bölgesel destek sınıfında yer alan yatırım teşvik belgeleri, toplam belge adedinin %57’sini, öngörülen toplam sabit yatırım tutarının %41’ini ve toplam istihdamın %52’sini oluşturdu.

Bölgesel teşvik uygulaması kapsamında olup Organize Sanayi Bölgelerinde yapılması planlanan yatırımlara yönelik düzenlenen bölgesel- alt bölge destek sınıfında yer alan yatırım teşvik belgeleri, toplam belge adedinin %15’ini, toplam sabit yatırım tutarının %20’sini ve öngörülen toplam istihdamın da %20’sini oluşturuyor.

Bu dönemde, 3305 sayılı Kararla belirlenmiş olan öncelikli yatırım konularında 6,6 milyar TL tutarında 97 adet yatırım teşvik belgesi düzenlenirken, bu yatırımların istihdama katkısının 3.277 kişi olması planlanıyor.

Bölgesel, Bölgesel-Alt Bölge ve Bölgesel Öncelikli yatırım olarak desteklenen yatırımlar, Ağustos ayında düzenlenen belgelerin belge adedinde %79’unu, sabit yatırım tutarında %74’ünü, istihdamda ise %81’ini oluşturdu.

Yatırım teşvik belgelerinin bölgesel dağılımında 1. Bölge belge adedi, sabit yatırım tutarı ve istihdam açısından ilk sırada yer alıyor.

Özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerinde istihdam artışı sağlamak, teşvik sisteminin önemli hedefl erinden biri olup, 6. Bölgenin öngörülen istihdam açısından %22 pay ile 2. sırada yer alması, bu bakımdan önemli bir gösterge olarak değerlendiriliyor. Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerinin yer aldığı 5. Bölge ve 6. Bölgede öngörülen istihdam toplamı 8.796 kişi olup, toplam öngörülen istihdamın %27’sini oluşturuyor.

Bölgesel Destek Sınıfı kapsamında 6. Bölgeye sağlanan teşvik unsurları, 6. Bölgede emek yoğun sektörlere yapılan yatırımlarda önemli bir artış sağladı. Bu kapsamda 6. Bölgede Giyim Eşyası İmalatı konusunda düzenlenen yatırım teşvik belgelerinde öngörülen istihdam, toplam 6. Bölge yatırım teşvik belgelerinde öngörülen istihdamın %59’unu oluşturdu.

Belge sayısında imalat ilk sırada

Belge adedi açısından imalat sektörü %56 (707 adet belge) pay ile birinci sırada yer alıyor. İmalat sektörünü %27 (337 adet belge) ile enerji sektörü, %10 (133 adet belge) ile hizmetler sektörü, %4 (46 adet belge) ile tarım sektörü ve %3 (38 adet belge) ile madencilik sektörü ve takip etti.

İmalat sektörü öngörülen toplam sabit yatırım tutarı içinde %66 (31 milyar TL) ve öngörülen istihdam içinde de %76 (24.279 kişi) pay ile ilk sırada yer alıyor.

2022 Ağustos Ayında Düzenlenen Yatırım Teşvik Belgelerinin Belge Adedine Göre Sıralamasında İlk 5 İl: Yatırım teşvik belgelerinin belge adedine göre sıralamasında İstanbul %9 (117 adet belge) pay ile ilk sırada yer alıyor. İstanbul’u sırasıyla Bursa, Ankara, İzmir ve Konya izliyor.

3.6 milyar liralık yatırımın tamamlama vizesi yapıldı

Ağustos ayında 237 adet yatırım teşvik belgesinin tamamlama vizesi yapıldı. Tamamlama vizesi yapılan belgelerin toplam sabit yatırım tutarı 3,6 milyar TL ve gerçekleşen istihdamı 10.497 kişi oldu.

Ağustos ayında 821 milyon liralık sabit yatırım öngören 38 adet yatırım teşvik belgesi iptal edildi.

İMALAT SEKTÖRÜNDE BELGE ADEDİ AÇISINDAN İLK 3 SEKTÖR

● Makine ve Teçhizat İmalatı: %15 (105 belge)

● Tekstil Ürünleri İmalatı: %11 (77 belge)

● Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı: %10 (72 belge)

İMALAT SEKTÖRÜNDE ÖNGÖRÜLEN SABİT YATIRIM AÇISINDAN İLK 3 SEKTÖR

● Metalik Olmayan Diğer Mineral Ürünlerin İmalatı: %13 (4,2 milyar TL)

● Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı: %13 (4 milyar TL)

● Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı: %12 (3,9 milyar TL)

İMALAT SEKTÖRÜNDE ÖNGÖRÜLEN İSTİHDAM AÇISINDAN İLK 3 SEKTÖR

● Giyim Eşyası İmalatı: %33 (8.002 kişi)

● Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı: %10 (2.423 kişi)

● Tekstil Ürünleri İmalatı: %10 (2.362 kişi)